Түркістан облысындағы ана мен балаға қолдау бағдарламалары: жаңа бастамалар

Түркістан облысы бұл тұрғыдан ерекше назарда, себебі мұнда халықтың басым бөлігі ауылдық жерлерде тұрады, ал ауылдағы әйелдер мен балалардың әлеуметтік жағдайы, медициналық қызметке қолжетімділігі мәселелері ерекше маңызды.

Мемлекеттік деңгейдегі бағдарламалар мен Түркістандағы жүзеге асырылуы

Қазақстанда ана мен балаға арналған негізгі мемлекеттік бағдарламалар қатарында:

“Ұлт саулығы” ұлттық жобасы – ана өлімін азайту, бала денсаулығын нығайтуға бағытталған.

“Отбасы институтын қолдау” бағдарламасы – әлеуметтік жәрдемақылар, ата-аналарға көмек көрсету шаралары.

Әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі – жүкті әйелдер мен балаларға тегін медициналық көмек көрсетуді қамтамасыз етеді.

“Балапан” бағдарламасы және мектепке дейінгі қолдау – балаларды балабақшамен қамтуға жағдай жасау.

Түркістан облысында аталған бағдарламалардың жүзеге асырылуы ерекше бақылауда. Соңғы деректерге сүйенсек, өңірде:

Ана өлімі көрсеткіші соңғы үш жылда 15%-ға төмендеген.

Шала туған балаларға көмек көрсету орталықтары ашылып, перинаталдық орталықтардың жабдықталуы жақсартылды.

Әлеуметтік жәрдемақыларды алатын көпбалалы аналардың саны 100 мыңнан асқан.

Жаңа бастамалар мен жаңалықтар

2024–2025 жылдары Түркістан облысында бірнеше жаңа жоба іске қосылды:

Шымкент қаласында және Түркістандағы перинаталдық орталықтарды жаңғырту
Денсаулық сақтау министрлігінің қолдауымен жоғары технологиялық жабдықтар жеткізіліп, жасанды тыныс алу аппараттары мен инкубаторлар орнатылды. Бұл нәрестелердің өмірін сақтап қалуға айтарлықтай ықпал етті.

“Ана үйі” жобасы
Жас аналар мен қиын жағдайға тап болған әйелдерге арналған дағдарыс орталықтарының желісі кеңейтілді. 2025 жылдың басында Сайрам және Кентау қалаларында жаңа орталықтар ашылды. Мұнда психологтар, заңгерлер, әлеуметтік қызметкерлер көмек көрсетеді.

Мектепке дейінгі тәрбиені дамыту
Түркістан облысында 2025 жылы 20-ға жуық жаңа балабақша пайдалануға берілмек. Бұл әсіресе ауылдық жерлердегі балалардың мектепке дейінгі білім алуына қолжетімділікті арттырады.

Балаларға арналған “Turkistan Kids” спорт-мәдени орталығы
Облыс әкімдігі бастамасымен балалардың бос уақытын тиімді өткізуге арналған жаңа орталық іске қосылды. Мұнда спорт секциялары, шығармашылық үйірмелер бар.

Жаңа әлеуметтік жәрдемақылар
2024 жылдан бастап көпбалалы аналарға берілетін тұрғын үй сертификаттары Түркістанда да іске қосылды. Нәтижесінде жүздеген отбасы жеңілдетілген ипотекаға қол жеткізді.

Денсаулық сақтау саласындағы қолдау

Облыстық денсаулық сақтау басқармасының мәліметінше:

2024 жылы ана мен бала денсаулығына арналған қаржы 30%-ға артты.

Ауылдық жерлерде 15 жаңа фельдшерлік-акушерлік пункт ашылды.

“Ауыл дәрігері” бағдарламасы арқылы 100-ден астам жас маман Түркістан облысының елді мекендеріне жолданды.

Қоғамдық пікір мен сарапшылар бағасы

Әлеуметтанушылар мен сарапшылардың айтуынша, Түркістан облысында ана мен балаға қатысты бағдарламалардың кеңеюі өңірдің демографиялық тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Балаларға жасалған қолдау – әлеуметтік теңдікті арттырып қана қоймай, болашақ ұрпақтың сапалы білім алуына жол ашады.

Экономистердің пікірінше, көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақылар мен тұрғын үй сертификаттары өңірдегі әлеуметтік тұрақтылықты күшейтеді. Ал дәрігерлер жаңа перинаталдық жабдықтардың келуі ана мен бала өлімін азайтуға үлкен әсер еткенін айтады.

Түркістан облысында ана мен балаға қатысты бағдарламалар тек әлеуметтік қолдау құралы ғана емес, өңірдің стратегиялық дамуының негізі болып отыр. Соңғы жаңалықтар көрсеткендей, перзентхана жағдайы жақсаруда, балабақшалардың саны артып келеді, аналарға арналған әлеуметтік жәрдемақылар кеңеюде. Бұл тек Түркістан өңіріне емес, бүкіл Қазақстанға оң үлгі боларлық қадам.

Айта кетелік, Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров Түркістан қаласында салынып жатқан «Ана мен бала» орталығындағы жұмыстармен танысты. Біріккен Араб Әмірліктерінің «Абу-Даби» қорының демеушілігімен салынып жатқан перзентхана – 80 төсек-орындық. «Түркістан» корпоративтік әлеуметтік даму қорының тапсырысымен құрылыс жұмыстарын «Эристайл-Казахстан» ЖШС жүргізіп жатыр.

Орталық 3,3 гектар аумақта орналасады. Ғимарат екі қабатты, жалпы ауданы – 17 288 шаршы метр. Қазіргі таңда жер қазу жұмыстары толық аяқталған. Іргетасын құю және қайта топырақпен көму жұмыстары атқарылған. Нысан 2026 жылы тапсырылады деп жоспарланған.

Облыс әкімі мердігер мен жауапты басқарма басшыларына жұмысты сапалы атқару, құрылыс талаптарын қатаң сақтауды тапсырды. Құрылысқа қатысты ұсыныс-пікірлерді тыңдап, медициналық мекемені мамандармен қамту, жұмысын үйлестіру мәселесі де назардан түспеуі тиіс екенін ескертті.

Айта кетелік, 2024 жылдың 3 қазан күні  Түркістан облысы әкімі жанындағы әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссиясының кезекті жиналысы өтті. Жиналысқа Түркістан облысы әкімінің орынбасары Бейсенбай Тәжібаев төрағалық етіп, жүргізіп отырды. Күн тәртібінде 2 мәселе қаралды, деп хабарлайды.

Алдымен «Дағдарыс және отбасын қолдау орталықтарының» қызметі туралы Облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Әсия Темірбаеваның баяндамасы тыңдалды. Отбасын қолдау орталықтары 12 аудан, қалада ашылған. Оның ішінде коммуналдық мемлекеттік мекемесі ретінде Жетісай, Келес, Сайрам, Шардара аудандарында қызмет көрсетсе, аудандық, қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне қарасты кіші сектор ретінде Мақтарал, Қазығұрт, Отырар, Сарыағаш, Сауран, Созақ аудандары мен Арыс, Түркістан қалаларында жұмыс атқаруда. Түрлі қиындыққа тап болған аналар мен балаларға, отбасыларға қолдау көрсететін орталықтардың маңызы зор. Жиында осы бағытта тиісті жұмыс жүргізбеген аудан, қала әкімдерінің жауапты орынбасарларының есептері тыңдалды. Сын-ескертпе айтылды.

 

– Ана мен бала құқығын қорғау, отбасылық зорлық-зомбылықтың алдын алуға мемлекет тарапынан үлкен көңіл бөлініп тұр. Бұл мәселелер қатаң бақылауда. Сондықтан осы бағыттағы жұмыстарды күшейтіңіздер. Комиссия тарапынан аудан, қалаларға іссапарлар ұйымдастырылып, қиын жағдайдағы отбасылардың жағдайы саралансын. Жергілікті атқарушы органдар мен жауапты басқармалар сол отбасыларға қолдау көрсетуі қажет, – деген Бейсенбай Тәжібаев жауаптыларға бірқатар міндет жүктеді.

 

Күн тәртібіндегі екінші мәселе – ана мен бала өлімінің алдын алуда мемлекеттік органдардың жұмыс тиімділігін арттыру мәселесі қаралды. Сонымен бірге демография, ана мен бала денсаулығына қатысты түйткілдер тарқатылды. Түркістан облысының денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Мадина Мамбетованың баяндамасы тыңдалып, тиісті басшыларға тапсырмалар жүктелді.

Айта кетейік, демографиялық өсім бойынша Түркістан облысы республикада көш басында тұр. Биылғы 8 айда өңірде 27 мыңнан аса сәби дүниеге келген.