Отбасылық құндылық: Түркістан облысында қандай шаралар жүзеге асуда?

Мемлекеттік қолдау шаралары

«Отбасы – қоғам тірегі» бағдарламасы

2024 жылы Түркістан облысы әкімдігі «Отбасы – қоғам тірегі» атты кешенді бағдарламаны қабылдады. Бағдарламаның негізгі бағыттары мыналарды қамтиды:

Жастарды отбасылық өмірге дайындау курстарын енгізу;

Некеге тұрушы жас жұбайларға психологиялық және құқықтық кеңес беру орталықтарын ашу;

Ажырасу деңгейін төмендетуге арналған қоғамдық және діни ұйымдармен бірлескен жобалар жүргізу;

Әлеуметтік тұрғыдан осал отбасыларға материалдық әрі моральдық қолдау көрсету.

Бағдарлама аясында 2025 жылдың бірінші жартысында облыста 6 жаңа «Отбасы орталығы» ашылды. Бұл орталықтарда психологтар, заңгерлер, әлеуметтік қызметкерлер жас жұбайларға тегін кеңес береді.

«Жас отбасы» тұрғын үй бағдарламасы

2024 жылдан бастап Түркістан облысында жас отбасыларға қолдау көрсету мақсатында «Жас отбасы» тұрғын үй бағдарламасы іске қосылды. Оның аясында 3 мыңнан астам отбасы жеңілдетілген ипотекалық несие алып, жаңа пәтерге ие болды.

Отбасылық құндылықтарды дәріптеу жобалары

«Әке мектебі» жобасы

2025 жылы Түркістан облысында ерлердің отбасындағы рөлін күшейту үшін «Әке мектебі» жобасы іске қосылды. Бұл бастама аясында өңірдің ауылдарында арнайы семинарлар ұйымдастырылып, әкелерге бала тәрбиесіндегі жауапкершілік, психологиялық қолдау көрсету жолдары түсіндіріледі. Жоба аясында 2025 жылдың алғашқы тоқсанында 1 200 әке қатысқан семинарлар өткізілді. Нәтижесінде мектеп жасындағы балалардың тәртібіне оң әсер еткені туралы ресми деректер жарияланды.

«Ұрпақ сабақтастығы» жобасы

Бұл жоба аясында мектептерде әжелер мен аталар немерелеріне ұлттық салт-дәстүрлерді үйретеді. Түркістандағы 150-ден астам мектепте аталған жоба жүзеге асырылып, оқушылардың ата-бабалар тарихына қызығушылығы артуда.

Әлеуметтік қолдау шаралары

Көпбалалы отбасыларға қолдау

2025 жылы Түркістан облысында көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақы көлемі 12%-ға артты. Сонымен қатар, облыста «Кәсіпкер ана» бағдарламасы кеңінен қолдау тауып, 800-ден астам әйел шағын бизнесін бастауға мүмкіндік алды. Көпбалалы отбасылардың балаларына тегін спорт секциялары мен өнер үйірмелері қолжетімді болып, 2024 жылы облыс бойынша 50 мыңға жуық бала қосымша біліммен қамтылды.

Мәдени және қоғамдық шаралар

«Отбасы күні» мерекесі

2024 жылы қыркүйек айында Түркістан қаласында Қазақстандағы ең ауқымды «Отбасы күні» мерекесі ұйымдастырылды. Іс-шараға 20 мыңнан астам тұрғын қатысып, отбасылық спорттық жарыстар, ұлттық дәстүрді насихаттайтын көрмелер мен концерттер өтті.

Некеге тұру рәсімдерінің жаңа форматы

Облыс әкімдігі жастардың қызығушылығын арттыру үшін некеге тұру рәсімдерін ұлттық дәстүрлермен үйлестіріп өткізуді қолға алды. 2025 жылдан бастап Түркістандағы жаңа «Отбасы сарайында» жас жұбайларға арнайы қазақы дәстүрмен бата беріліп, жас отауларға символикалық «отбасы кітапшасы» табыстала бастады.

Болашақ жоспарлар

Алдағы үш жылда Түркістан облысында мынадай жаңа бастамалар іске асырылмақ:

Әр ауданда «Отбасылық құндылықтар музейін» ашу;

Жас жұбайларға арналған арнайы гранттық бағдарлама енгізу;

Отбасылық құндылықтарды дәріптейтін аймақтық телевизиялық жоба іске қосу;

Әрбір мектепте «Отбасы тәрбиесі» пәнін пилоттық негізде енгізу.

Түркістан облысында отбасы институтын нығайтуға арналған мемлекеттік және қоғамдық бастамалар жүйелі түрде жүзеге асуда. Жаңа бағдарламалар, тұрғын үй және әлеуметтік қолдаулар, дәстүрді дәріптеуге бағытталған жобалар өңірде отбасының беделін арттырып, жас ұрпақты ұлттық құндылықтарға баулуда.

Бүгін Түркістанда облыстық «Мерейлі отбасы-2024» ұлттық конкурсы өтті. Мерекелік жиынға облыс әкімінің орынбасары Ертай Алтаев қатысып, жеңімпаздарды марапаттады.

– Бүгінгі жүзден жүйрік шыққан жеңімпаз, үлгілі отбасыларды шын жүректен құттықтаймын. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев отбасылық құндылықтарды нығайтудың маңыздылығына ерекше назар аударып отырғандығын атап кетуіміз керек. Себебі қазақ халқы үшін отбасы –қасиетті ұғым, қастерлі құндылық. Адам баласына берілетін тәрбиенің ең негізі осы отбасында қалыптасады. Бұл талайды қанаттандырып, талай адамға алтын бесік болған киелі шаңырақ, – деді әкім орынбасары.

Аталған конкурс 11 жылдан бері республикалық деңгейде тұрақты түрде өткізіліп келеді. Биылғы конкурсқа жалпы 131 отбасы өтінім берген. Аудандық, қалалық деңгейде ұйымдастырылған байқаудың алғашқы кезеңінде 30 отбасы жеңімпаз атанды. Ал бүгін облыс бойынша үздік деп танылып, жанұядағы жарасымдылық пен өзінің қарым-қабілеттерімен ерекшеленіп, ұрпақтар сабақтастығының қайталанбас үлгісін көрсеткен 5 үздік отбасы жүзден жүйрік шығып, «Мерейлі отбасы-2024» ұлттық конкурсының облыстық кезеңінде топ жарып отыр.

Конкурс қорытындысына сәйкес І орын Сарыағаш ауданының отбасына бұйырды. Ал ІІ орынды Сауран ауданы мен Түркістан қаласының отбасылары иемденді. Отырар мен Түлкібас ауданының қатысушылары ІІІ орынға жайғасты.

Жеңімпаз отбасындағы Есіркеп Меңлібаев 74 жаста. Сарыағаш ауданы, Жылға ауылында дүниеге келген. Бүгінде зейнеткер, агрономия ғылымының кандидаты. Жұбайы Орынкүл Меңілбаева зейнеткер, «Алтын алқа» иегері. Үлгілі отбасы 3 ұл, 4 қыз, 22 немере, 11 шөбере тәрбилеп отыр. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Сарыағаш ауданының құрметті азаматы, ҚСРО президентінің «Құрмет белгі» иегері, «Тәуелсіздікке 25 жыл» медаль, «Сарыағаш ауданына 80 жыл» мерекелік медаль иегері.

Айта кетейік, облыстық Жастар ресурстық орталығының ұйымдастыруымен өткізілетін шараның мақсаты – отбасы институтын, адамгершілікті руханиятты нығайту, жауапты ерлі-зайыптылықтың маңызын тану, ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігін арттыру, отбасылық құндылықтарды, кәмелетке толған балаларының еңбекке қабілетсіз және егде жастағы ата-аналарына қамқорлығын дәріптеу және кеңінен насихаттау.

Түркістан қаласында «Мерейлі отбасы – 2025» ұлттық байқауының  облыстық кезеңінің жеңімпаздарын марапаттау рәсімі өтті. Бұл байқау 12 жылдан бері республикалық деңгейде тұрақты түрде өткізіліп келеді.

Салтанатты шараға облыс әкімінің орынбасары Ертай Алтаев қатысып, жеңімпаздарға құрмет көрсетті. 

– Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев отбасылық құндылықтарды нығайтудың маңыздылығына жиі тоқталып келеді. «Мерейлі отбасы»  байқауы – тек үздік отбасыларды анықтайтын жарыс қана емес, бұл – отбасы құндылықтарын насихаттап, ұрпақ тәрбиесіне, ұлттық тәрбиеге үлкен үлес қосып жүрген отбасылардың еңбегін елге танытатын үлкен алаң. Түркістан облысы 500 мыңнан аса отбасы қоныстанған өңір ретінде демографиялық өсімі ең жоғары аймақ болып есептеледі. Осы отбасылардың ұйытқысына айналған 187 мыңнан аса көпбалалы аналарымызды мақтанышпен айта аламыз, – деді Ертай Кенжебекұлы.

Жалпы конкурсқа 198 отбасы өтінім берген. Аудан, қалалық деңгейде ұйымдастырылған байқаудың алғашқы кезеңінде 27 отбасы жеңімпаз атанды. Ал, бүгін облыс бойынша үздік деп танылып, жанұядағы жарасымдылық пен өзінің қарым-қабілеттерімен ерекшеленіп, ұрпақтар сабақтастығының қайталанбас үлгісін көрсеткен 3 үздік отбасы жүзден жүйрік шығып, «Мерейлі отбасы – 2025» ұлттық конкурсының облыстық кезеңінде топ жарып отыр.

Конкурс қорытындысына сәйкес 1 млн. теңге қаржылай жүлдесімен I орын Молдабековтер отбасына (Сауран ауданы) бұйырды. II орынды Ширимбаевтар отбасы (Түлкібас ауданы), III орынды Рысбековтер отбасы (Келес ауданы) иеленді.  

Жеңімпаз отбасындағы Нұрмахан Молдабеков 90 жаста. Сауран ауданы, Майдантал ауылдық округі, Ынталы елді мекенінде дүниеге келген. Зейнеткер, тыл ардагері. Жұбайы Оңласын Жүсіпбаева зейнеткер, «Алтын алқа» иегері. Үлгілі отбасы 2 ұл, 7 қыз, 35 немере, 23 шөбере сүйіп отыр.   

Айта кетсек, облыс әкімдігінің ұйымдастыруымен өткен шараның мақсаты – қоғамда отбасы институтының рөлін нығайту, ұлттық құндылықтарды дәріптеу және өз ісінде өнеге болған, үлгілі отбасыларды насихаттау.

2024 жылғы ресми деректерге сәйкес, Түркістан облысында жұмыс істейтін халықтың 49 пайызын әйелдер құрайды. Бұл көрсеткіш өңірде гендерлік теңдікті қамтамасыз ету бағытындағы оң нәтижелердің бірі болып саналады. Әйелдердің еңбек нарығына қатысу белсенділігі жылдан жылға артып келеді.

Облыстағы орта және шағын бизнес субъектілерінің 35 пайыздан астамын әйелдер басқарады. Әсіресе, білім беру, денсаулық сақтау, ауыл шаруашылығы және қызмет көрсету салаларында әйелдердің үлесі жоғары. Қазіргі таңда өңірде 213 мыңнан астам кәсіпкер тіркелсе, олардың 68 мыңы – әйелдер. Яғни, шағын және орта кәсіпкерліктің 31,9 пайызы іскер әйелдердің үлесінде.

2024 жылы «Ана кәсіпкер» жобасы аясында 1 200 әйел өз ісін ашуға мемлекеттік грант иегері атанды. Бұл жобалардың нәтижесінде тігін және кондитерлік цехтар, ауыл шаруашылығы кооперативтері мен қолөнер шеберханалары іске қосылды. Сондай-ақ, Түркістан қаласында өткен жылы «Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту орталығы» ашылып, бүгінде 2 мыңнан астам әйел бизнес-жоспар құру, маркетинг және қаржылық сауаттылық бойынша тегін кеңес алып үлгерді.

Мұнымен қатар, облыста әйелдердің еңбек жағдайын жақсартуға бағытталған әлеуметтік бағдарламалар жүзеге асуда. Жергілікті жұмыспен қамту орталықтары мен кәсіптік білім беру ұйымдары әйелдердің жаңа мамандықтар алуына және қайта даярлануына мүмкіндік беріп отыр. 2025 жылдың алғашқы жартысында 5 мыңнан астам әйел қысқа мерзімді курстарды тәмамдап, еңбек нарығына қайта қосылған.

Әйелдердің қоғамдық және экономикалық өмірге белсене араласуы өңірдің әлеуметтік тұрақтылығына және жалпы экономикалық даму қарқынына оң әсерін тигізуде. Түркістан облысында әйелдер тек еңбек нарығының қатысушылары ғана емес, қоғамның түрлі саласында көшбасшы рөл атқарып отыр.

 Орта және шағын бизнес саласында әйелдердің үлесі 35%-ға жеткен. Ауыл шаруашылығы, білім, денсаулық сақтау саласында әйелдердің басым бөлігі жұмыс істейді. 2024 жылдың қарашасында Түркістан облысында «Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту орталығы» ашылды. Мұнда әйелдерге бизнес-жоспар құру, қаржы институттарына шығу, маркетингтік білім алу бойынша тегін кеңес беріледі. Алғашқы үш айда орталыққа 700-ден астам әйел жүгінген. Қыз балалардың білім алуына қолдау Түркістан облысында мектеп жасындағы қыз балалардың білім алу деңгейі соңғы бес жылда айтарлықтай артқан. 2023 жылы Түркістандағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде қыз балалардың үлесі 54% болған. Ауылдық жерлерде мектепке бармай қалған қыз балалардың мәселесін шешу үшін «Қыз бала – болашақ ана» бағдарламасы іске қосылған. Сондай-ақ, 2025 жылдың басында Жетісай және Сарыағаш аудандарында қыз балаларға арналған IT және STEM бағытындағы тегін курстар ашылды.

Бұл курстарға қазірдің өзінде 300-ден астам жасөспірім қыз қатысуда. Әйелдер кәсіпкерлігі Әйел кәсіпкерлігін дамыту – гендерлік саясаттың маңызды бөлігі. 2024 жылы Түркістан облысында «Ана кәсіпкер» жобасы аясында 1 200 әйел кәсіп ашуға грант алды. Олардың ішінде тігін цехы, кондитерлік өнімдер, ауыл шаруашылығы кооперативтері бар. 2024 жылдың соңында Түркістан қаласында әйелдерге арналған индустриялық аймақ құрыла бастады. Мұнда шағын өндіріс орындары, қолөнер шеберханалары, әлеуметтік кәсіпкерлік жобалары іске қосылмақ. Гендерлік теңдік және отбасылық құндылықтар Гендерлік саясат тек экономикалық қолдау емес, сонымен қатар қоғамдағы сана-сезімді өзгертуге бағытталған. Түркістан облысында «Әкелер мектебі» мен «Аналар клубы» жұмыс істейді. Бұл бастамалар отбасында әке мен ананың рөлін тең дәрежеде қалыптастыруға ықпал етеді. Мектептерде «Отбасылық өмір мәдениеті» факультативі енгізіліп, қыз балаларға өзін-өзі бағалау, құқықтық сауаттылық, көшбасшылық дағдылар үйретілуде. 2025 жылдың ақпан айында Түркістанда өткен «Әйелдер және қоғам» форумына Қазақстанның түкпір-түкпірінен 300-ден астам белсенді әйел жиналды. Форумда гендерлік саясаттың жаңа бағыттары талқыланып, әйелдердің саясатқа қатысуын кеңейту ұсынылды.

Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу Бұл – ең өзекті мәселелердің бірі. Түркістан облысында тұрмыстық зорлыққа қарсы түрлі бағдарламалар жүзеге асырылуда. 2024 жылы облыстағы дағдарыс орталықтарына 1 800-ден астам әйел жүгінген. «111 – Балалар мен әйелдерге арналған сенім телефоны» арқылы 3 мыңға жуық қоңырау түскен. Әр ауданда полиция жанындағы арнайы топтар құрылған. 2024 жылы Түркістан облыстық полиция департаменті БҰҰ-ның «Гендерлік зорлық-зомбылыққа қарсы 16 күн» акциясына қосылып, қоғамдық орындарда ақпараттық науқандар өткізді. Саясаттағы әйелдер Түркістан облысында әйелдердің мемлекеттік басқару жүйесіне қатысуы да артып келеді. Қазіргі таңда облыстық мәслихат депутаттарының 30%-ы – әйелдер. Әкімдік жанындағы түрлі басқармаларда басшылық қызметте отырған әйелдердің үлесі де өсуде. 2025 жылы Түркістан облысы тарихында алғаш рет аудан әкімі қызметіне әйел тағайындалды. Бұл жаңалық қоғамда қызу талқыланып, гендерлік саясаттың нақты жетістігі ретінде бағаланды. Түркістан облысы әкімі жанындағы әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссия отырысы өтті. Мәжіліске облыс әкімінің орынбасары Бейсенбай Тәжібаев төрағалық етіп, жүргізіп отырды. Жиынға комиссия мүшелері, құқық қорғау оргадары өкілдері, аудан және қалалық комиссия төрағалары селекторлық форматта қатысты. Күн тәртібінде 4 мәселе қаралып, баяндамалар жасалды. — Мемлекет гендерлік теңдікті қамтамасыз ету, отбасылық институтты нығайту, ана мен бала құқығын қорғау, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және әлеуметтік қолдау бағытында ауқымды жұмыстарды атқаруда.

Түркістан өңірінде игілікті бастамалар мен жобалар жүзеге асырылып келеді. Әйелдер қауымы сан түрлі саланы меңгеріп, еңбектеніп, елді дамытуға үлес қосуда. Бүгін жиі кездесетін мәселелерді ортаға салу, ұсыныстарды талқылау және шешілу жолдарын қарастыру үшін жиналдық. Сіздер қоғамда белсене іс атқарып, проблемалардың ошақтарын жіті білесіздер. Сондықтан пікірлеріңізді тыңдау — маңызды. Ерте жүктіліктің алдын алу шараларының нәтижесінде көрсеткіш төмендеді. Дегенмен кәмелетке толмағандар арасында және оларға жасалатын құқықбұзушылық азаймай отыр. Көбіне әлеуметтік жетіспеушілік пен отбасылық жанжалдан туындайды. Сондай-ақ қадағалауды жазғы демалыста да елеусіз қалдырмаған абзал. Білім ұяларынан бастап колледждерге дейін, жалпы жергілікті жерлерде бақылауды күшейтіп, жұмысты жандандыруды тапсырамын, — деді Бейсенбай Дәулетұлы. Статистикалық деректерге сүйенсек, 2025 жылдың 7 айында жүргізілген талдау нәтижесінде кәмелетке толмағандармен 69 қылмыс болған. Осыған байланысты Түркістан облысының психологиялық қолдау орталығы» КММ, 17 аудан және қалалық «Отбасын қолдау орталығы» КММ ашылып, тиісті міндеттерді орындауда. Бұл орталықтар өмірлік қиын жағдайға тап болған тұрғындарға жан-жақты көмектесуде. Жыл басынан бері 17 орталыққа 3800-дей өтініш келіп түсіп, түрлі бағытта 5 мыңнан аса қызмет көрсетілді. Отбасын қолдау орталықтарында жалпы 284,5 штаттық бірлік бекітіліп, тиісті мамандар еңбек етуде. Айта кетейік, Түркістан облысында халық саны — 2,1 млн адам. Оның 49 пайызы – әйелдер. Республикада көпбалалы аналардың 185 мыңнан астамы Түркістан өңірінің тұрғындары. Бүгінде аймақта 55 мыңнан астам адам немесе 8935 отбасы атаулы әлеуметтік көмек алады. Жиынды қорытындылаған облыс әкімінің орынбасары бірқатар тапсырмаларды жүктеді.

Айта кетелік, отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасында: «Мемлекеттік саяси қызметшілер құрамында әйелдердің өкілдік етуі саласында оң серпін жоқ. Жұмыс істейтін 728 мемлекеттік саяси қызметшінің 65-і немесе 8,9 %-ы әйелдер. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрамындағы әйелдердің үлесі 9 %-ды құрайды. Ал, Испания мен Финляндияда Үкімет мүшелерінің 60 %-дан астамы әйелдер» делінген. Жергілікті (аумақтық) атқарушы органдардағы басшы лауазымдарда әйелдердің өкілдік етуінде үлкен өзгерістер байқалмайды. Облыс әкімі лауазымындағы әйелдердің үлесі − 5,9 % (17 облыстың 1-уі). Барлық 17 өңірде әйел әкім орынбасарларының үлесі 9,3 %-ды құрайды. Облыстар, астана, республикалық маңызы бар қалалар әкімдерінің және олардың бірінші орынбасарларының жалпы құрамында әйелдер 9,5 %-ды құрап отыр. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша мемлекет қатысатын компаниялардың басшы органдарында әйелдер үлесін кезең-кезеңімен 30 %-ға дейін арттыру бойынша жұмыс жүргізіліп жатқанын атап өткен жөн.

Бүгінде Түркістан облысы халық саны жағынан еліміздегі көшбасшы өңір. Тиісінше көп балалы аналар саны жағынан да ел бойынша алдыңғы орында. Өңірдегі аналар тек отбасының ұйытқысы ғана болып қоймай, қоғамның барлық саласында жемісті еңбек етіп келеді. Әсіресе, кәсіпкерлік, бизнес саласындағы ханымдардың үлесі жыл санап артуда. Түркістан облысында әйелдер қауымы барлық салада белсенділік танытуда. Облыс көлемінде шамамен 213 мыңнан астам кәсіпкер бар. Оның 68 мыңы – қыз-келіншектер. Яғни шағын және орта кәсіпкерліктің 31%-ында іскер ханымдар басшылық жасап отыр. Бүгінгі таңда 728 мемлекеттік саяси қызметшінің 65-і немесе 8,9 %-ы әйелдер. ҚР Үкіметінің құрамындағы әйелдердің үлесі 9%-ды құрайды. Ал Испания мен Финляндияда Үкімет мүшелерінің 60 %-дан астамы әйелдер деседі. Облыс әкімі лауазымындағы әйелдердің үлесі – 5,9% (17 облыстың 1-уі). Барлық өңірде әйел әкім орынбасарларының үлесі 9,3 %-ды құрайды. Облыстар, астана республикалық маңызы бар қала әкімдерінің және олардың бірінші орынбасаралары жалпы құрамында әйелдер 9,5 %-ды құрап отыр. 2024 жылдың ақпан айындағы ақпаратқа сәйкес, қазіргі таңда Түркістан облысы халық саны жағынан еліміздегі көшбасшы өңір. Тиісінше көпбалалы аналар саны жағынан да ел бойынша алдыңғы орында. Облыста демографиялық өсу деңгейі жоғары дәрежеде. Биылғы жылдың 9 айында 30 мыңнан астам бала дүниеге келген. Соның ішінде егіздер саны – 345 болса, үшем – 7-еу. Ардақты аналар саны бойынша өңіріміз көшбасшылар қатарында. Өңірдегі аналар отбасыларды ұйытқысы ғана болып қоймай, қоғамның барлық саласында жемісті еңбек етуде. Әсіресе, кәсіпкерлік, бизнес саласындағы ханымдардың үлесі жыл санап артуда.

Түркістан облысында әйелдер қауымы барлық салада белсенділік танытуда. Облыс көлемінде шамамен 213 мыңнан астам кәсіпкер әйел бар. Оның 68 мыңға жуығы қыз-келіншектер. Яғни шағын және орта кәсіпкерліктің 31,9 %-ында іскер ханымдар басшылық жасап отыр. «Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасы» бойынша облыс әкімі жанындағы әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссия жұмыстары жоспарға сай жүргізілуде. Жауапты өкілдердің сөзінше комиссияның мемлекеттік органдары мен үкіметтік емес ұйымдарымен жыл басынан бері бірқатар ұйымдық іс-шаралар жүзег асырылды. Облыстың әйелдер қауымы барлық салаларда жемісті еңбек көрсетіп келеді. Өңір бойынша шамамен 213 мыңнан аса кәсіпкер болса, оның 68 мыңға жуығы шағын және орта бизнеске басшылық ететін әйелдер қауымы. Статистикалық мәлімет бойынша шағын және орта кәсіпкерліктің 31,9%-ынла әйелдер басшылық етеді. Демек, Түркістан өңірінде жұмыс істейтін әрбір үшінші кәсіпкер әйел кәсіпкерлер. Ол әйелдердің кәсіпкерлігін қолдау мақсатында еліміздегі алғашқы «Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту» орталығы өткен жылы Түркістан қаласында ашылған болатын. Бұл орталықтың мақсаты – кәсіпкер әйелдердің мүмкіндіктерін кеңейту, бизнесті жүргізу үшін оларға қолайлы жағдай жасау. Қазіргі таңда орталыққа 2 мыңнан астам кәсіпкер әйелдер, кәсіпкерлік бастамасы бар әйелдер және бастауыш стартаперлер кеңес алу үшін жүгініп отыр. Бүгінгі таңда өңірде іс басындағы 5658 мемлекеттік қызметшінің 1564-і немесе 27,3%-ы әйелдер. Оның ішінде, 249-ы немесе 15%-ы басшылық лауазымдарды атқарады. Соның ішінде өңірде әйелдердің ең көп бөлігі білім беру мен денсаулық сақтау салаларында қызмет етеді. Облыста отбасылық құндылықтарды дәріптеу, жанұяның беріктігін сақтау, ажырасудың алдын ала бағытында түрлі жобалар ұайымдастырылуда. Атап айтсақ, «Отбасы бақыт мекені», «Тәрбиенің ең тамаша мектебі – отбасы», «Жас отбасындағы қақтығыстар», «Жанұя – бақыт тілегі», «Тәрби тал бесіктен басталады», «Ұлттық құндылық – отбасы тәрбиесінде», «Тәртіп-тәрбие бастауы», «Отбасы ең үлкен құндылық» тақырыптарында отбасыларға 10 психо-профилактикалық жұмыстар жүргізіліп, 500-ге жуық отбасы қамтылды. Соның аясында Түркістан облысы әкімі жанындағы әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссиясы, Түркістан облысы Полиция департаментінің жергілікті полиция қызметі басқармасы, Түркістан облысы әйелдерді қолдау үкіметтік емес ұйымдарының бірлескен жоспары бекітілген. Осы жоспар аясында комиссия тарапынан отбасылық-тұрмыстыұ қатынастар саласында әйелдер мен балалардың құқықтарын өорғау бойынша оң жұмыстар атқарылған. Комиссия зорлық-зомбылық көрген әйелдерге медициналық және психологиялық көмек көрсетеді. Әйелдерге жасалатын зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында мүдделі органдарымен, үкіметтік емес ұйымдармен және қоғамдық кеңестермен бірлескен жұмыс атқарылуда. Комиссия мемлекеттік органдармен, үкіметтік және үкіметтік емес қоғамдық бірлестіктерімен, «Қазақстан іскер әйелдер ассоциациясы» ҚБ Түркістан облысының филиалы, «Сана сезім» Әйелдер бастамаларының құқықтық орталығы» ҚБ және «Сенім-Ай» ҚБ-нің «Көмек» дағдарыс орталығымен тығыз байланыстығын арттыру мақсатында жиі кездесу ұйымдастырылып, пікірі алмасады. Жәбір көрген қыз-келіншектерге көмек көрсетіліп, зорлық-зомбылықтың түрін талдап, категориясын анықтап, медициналық және психологиялық кеңестер беріледі. Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық миллиондаған адамдарға әсер ететін жаhандық мәселеге айналған. Дегенмен, дүние жүзінде зардап шеккендерге көмек пен қолдау көрсетуге дайын ұйымдар мен бастамалар көбейіп келеді. Бұл жұмыстаы басты рөл зорлық-зомбылық құрбаны болған әйелдерге жан-жақты көмект көрсететін мамандандырылған орталықтарға тиесілі. Ал әйелдерге көмек көрсету орталықтары мәселенің барлық аспектілерін ескеретін кешенді әдісті қолданады. Бұл жай ғана жедел жәрдем емес, физикалық және писхологиялық денсаулықты қалпына келтіруге көмектесетін маңызды қолдау жүйесі. Өңірде әйелдерді қолдау және қорғау мақсатында жұмыс істеп жатқан орталықардың басты мақсаты да осы. Айта кетсек, Түркістан қаласында «Қамқорлық» отбасы орталығын ашылған. Отбасы орталығы негізгі 10 бағыт бойынша жұмыс жүргізеді. Олар: психологиялық қолдау көрсету, құқықтық жәрдем беру, үкіметтік емес ұйымдармен бірлескен жұмыс жүргізу, медиаторлармен бірлескен жұмыс (отбасындағы проблемалармен ажырасудың алдын алу, құқықтық көмектер) жүргізу, өз кәсібін игеруге ықпал ету, үй жағдайында жұмыспен қамтылуға жәрдемдесу, денсаулық сақтау және және көші-қон бойынша мәселелерін шешу, тұрғын үй мәселелері бойынша көмек көрсету, мұқтаж аналарға арналған курстарды ұйымдастырып, оқыту және аз қамтылған отбасыларға көмек көрсету. Орталықта кондитерлік, тігіншілік, компьютерлік сауаттылық, шаштараз, СММ кәсібін меңгеру, дефектолог-логопед мамандарды даярлау да қолға алынып отыр. Алдағы уақытта «Қамқорлық» отбасы орталығы аудандарда да ашуда жоспарланып отыр.

Отбасылық құндылықтар қоғамның негізгі құрамдас бөлігі және мәдениет пен адамгершілікті қасиетті қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Құндылықтар отбасы ішіндегі қарым-қатынас пен отбасы мүшелерінің өзара байланысын реттейтін принциптер, сенімдер мен нормалар жиынтығы деуге болады. Халқымыздың рухани байлығының бірі – отбасы құндылықтары десек қате емес.
Жалпы, отбасылық құндылықтар отбасы ішіндегі салауатты және бақытты қарым-қатынастың негізін құрайды. Құндылықтар үйлесімділікті, сенім мен сыйластықты қалыптастыруға, сондай-ақ жеке тұлғалардың дамуына және отбасы мүшелері арасындағы байланысты нығайтуға ықпал етеді. Шексіз сүйіспеншілік, құрмет, сенім, жауапкершілік және білімге деген ұмтылыс отбасына қиындықтарды жеңуге және бірге бақытты, тұрақты өмірге қол жеткізуге көмектесетін негізгі принциптер болып саналады.
Міне осындай принциптерге негізделген отбасы тату, кикілжіңді бірге отырып шешетін, психологиялық тұрғыда сау азаматтарды өсіріп шығарады. Бұл мемлекетіміз үшін аса маңызды дүние.
Осы ретте елімізде 1995 жылы Қазақстан Президенті жанынан Отбасы, әйелдер және демографиялық саясат мәселесі бойынша кеңес құрылды. Үш жылдан соң аталған ұйым Қазақстан Президенті жанындағы Отбасы және әйелдер ісі бойынша ұлттық комиссиясы деп өзгертілді.
Нәтижесінде, оның құзыреті өсті, алар орны мен шекарасы кеңейді. Қазір комиссияның еліміздегі барлық облыстарында және Астана, Алматы қалаларында өкілдіктері бар. Ұлттық комиссияның отбасылық саясатты дамыту, ұрпаққа үлгілі тәрбие беру жөніндегі алдағы жылдарға арналған жоспары бекітіліп, өңірлерге таратылған.
Осыны негізге ала отырып, облыстар өзінің өңірлік ерекшеліктеріне сай, іс-шаралар жоспарын жасап, тұрақты қызмет атқарып отыр. Мәселен, Түркістан облысында Түркістан облысында отбасылық құндылықтарды нығайту, тұрмыстық зорлық-зомбылықты профилактикалау, жас отбасыларды қолдау, сондай-ақ отбасыларда жиі кездесетін проблемалық мәселелерді зертеу саласында бірқатар жұмыстар іске асырылуда.
Отбасылар мен жастар арасында отбасылық рухани құндылықтарды қалыптастыру мақсатында биылғы жылға арналған іс-шаралар жоспары бекітілген болатын. Атап айтсақ, жастар және жас отбасылар арасында отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында «Зорлық-зомбылықсыз Қазақстан», «Отбасындағы зорлық-зомбылыққа жол жоқ», «Біз бақытты баламыз!» тақырыптарында 4 дөңгелек үстел, 4 семинар-тренинг, 3 кездесу өткізіліп, 348 жас, 34 ата-ана қамтылды.
Жыл басынан бері тұрмыстық зорлық зомбылықты алдын алуға отбасылық құндылықтарды дәріптеуге, жанұяның беріктігін сақтауға, ажырасудың алдын алу мақсатында облыста кәсіби мамандармен 565 психо–профилактикалық жұмыстар (психологиялық, заңгерлік кеңестер және әлеуметтік, тұрмыстық, медициналық қызметтер) жүргізіліп жатыр.
Облыс көлемінде жергілікті атқарушы органдары, полиция және үкіметтік емес ұйымдарымен бірлесіп, әйелдер мен балаларға қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын-алу, жастар мен жасөспірімдер арасында құқық бұзушылықты, әлімжеттікті профилатикалау, ата-ана мен бала арасындағы ынтымақтықты нығайту, татулыққа, бірлікке шақыру және отбасы құндылықтарын дәріптеу мақсатында «Құқықтық тәртіп», «Тұрмыс», «Жасөспірім», «Түнгі қаладағы балалар» жедел профилактикалық іс-шаралары мен «Зорлық-зомбылықсыз отбасы», «Отбасыдағы зорлық-зомбылыққа жол жоқ!» және «Отбасындағы бейбітшілік», «Жасөспірімдердің қылмыстық жауаптылығы», «Зорлық-зомбылықсыз Қазақстан», «Біз бақытты баламыз!» «Жанұям менің мақтанышым», «КелінLIFE», «Менің отбасым», «Әкең қамқоршың, анаң ақылшың» және тақырыптарында 75 семинар-тренинг, 4 дөңгелек үстел, 
12 кездесу және 3 спорттық сайыстар ұйымдастырылды. Нәтижесінде 4000 жас қатыстырылып және 250 жас отбасылар қамтылды.
Облыста «Отбасында зорлық-зомбылыққа жол – ЖОҚ!» тақырыптары бойынша, мектептерде, жастар мен халық көп шоғырланатын жерлерде түсіндірме жұмыстары тұрақты жүргізіліп,
5 000-нан аса үн парақша (брошюра) тарқатылды.
Сонымен қатар, облыстық ардагерлер кеңесі, билер алқасы, Ассамблея жанындағы ақсақалдар мен аналар кеңестерін қатыстырып түрлі форматтағы кездесулер ұйымдастырылуда.
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында барлық аудан, қаладағы 117 сыртқы жарнама құралдарында баннер эскиздері мен видеориликтер орналастырылды.
Сонымен қоса, БАҚ-да және әлеуметтік желілерде 568 ақпарат жарық көрген. Оның ішінде 39-ы электронды БАҚ, 89-ы ақпараттық сайтта, 34-і баспа БАҚ, әлеуметтік желіден 406 жазба жарияланған.
Ұлттық комиссияның ұлттық отбасыны насихаттау жөніндегі үлкен іс-шарасының бірі – «Мерейлі отбасы» ұлттық байқауы. Конкурсқа қатысуға ниет білдіруші отбасылар саны жылдан жылға көбеймесе азайған емес. Осы байқау жас отбасылардың алдағы аға буын отбасылардан үлгі алып, өз-өздерін тәрбиелеуге үлес қосуда. Осы орайда өңірде биыл жастар және жас отбасылар арасында отбасылық рухани құндылықтарды дәріптеу мақсатында «Мерейлі отбасы – 2024» ұлттық байқауы өткізілу жоспарланып отыр. 9-рет өткізіліп отырған ұлттық байқауға Түркістан облысынан 131 отбасы өтініш білдірген.
Сонымен қатар биыл аудан, қала бойынша жас отбасылардың санасына отбасылық құндылықтардың маңыздылығын сіңіру, жанұяның беріктігін сақтау, ажырасу, тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселелерін алдын-алу мақсатында «Шаңырақ» жобасы аясында семинар-тренинг және жас отбасылар арасында отбасы күніне орай жастарды салт -дәстүрге, отбасындағы құндылықты дамытуға толыққанды тұлғалық және дамуына, өзін- өзі тəрбиелеуге жəне өзін дамыту қабілеттерін қалыптастыру мақсатында «Бақытты отбасы – бақытты ел» тақырыбында семинар-тренинг ұйымдастыру жоспарланған.
Сондай-ақ елімізде Бала құқығы бойынша өкілетті институт құрылып, 2030 жылға дейінгі Отбасылық және гендерлік саясатқа қатысты тұжырымдамасын бекітті.
Отбасылық құндылықтарды сақтау мен дамытуды тек қана мемлекеттік бағдарламаларға сүйенбей, ұлтық мүддені биік қоятын әрбір отбасы, әрбір азамат өзінің парызы ретінде санауы керек. Әрбір отбасында өскен тәрбиелі, білімді ұрпағымыз еліміздің ертеңгі өмірінің қандай болатынының кепілі.
Отбасы құндылықтары бала тәрбиесінен бастап ересек отбасы мүшелерінің қолдауы мен құрметіне дейінгі барлық дүниеден көрінеді.
Отбасылық құндылықтар дегеніміз бір-бірін сүйіп қосылған жанұялардың отбасын сақтау үшін қолданатын ежелден келе жатқан салт-дәстүрі. Әрбір отбасының өз құндылықтары болады. Ол құндылықтар ежелден бері келе жатқан немесе жаңадан шығарылған құндылықтар болуы мүмкін. Бұдан басқа адамдар отбасылық құндылықтарды басты үш топқа бөледі. Олар дәстүрлі, қазіргі, тәрбиелі отбасылық құндылықтар деп аталады.
Айта кетсек, Түркістан облысында көпбалалы отбасы саны жыл санап өсіп келеді. Қазіргі таңда өңірде 183 мыңнан аса көпбалалы ана бар. Соның ішінде 60 мыңнан астамы «алтын алқа» ж»не «Күміс алқа» иегерлері. Мамандардың айтуынша, демографиялық ахуалдың жақсара түсуі мемлекеттік қамқорлығы мен халықтың әлеуметтік жағдайының жақсыруы екен. Жалпы облыста өткен жылы көпбалалы аналардың саны 145 мың болса, биыл олардың қатары 38 мың анамен толыққан. «Алтын алқа» мен «Күміс алқа» иегерлері әсіресе Жетісай, Сарыағаш пен Сайрам аудандарында көп.

15 мамыр — Халықаралық отбасы күніне орай Түркістан қаласындағы Жастар ресурстық орталығының психологы А.Нарымбетова және Түркістан қалалық емханасының психологы М.Анапия жастар арасында отбасы құндылықтарын арттыру, отбасы мүшелерінің арасында қарым-қатынасты нығайту, отбасы ұғымын құрметтеп, қастерлеуді насихаттау мақсатында “Отбасы — бақыт мекені” тақырыбында семинар-тренинг ұйымдастырды.

Бұдан бөлек «Фараб» кітапханасында 15 мамыр — Халықаралық отбасы күніне орай «Оқырман отбасы» отбасылық бенефис өтті.

Жыл сайын 15 мамырда Халықаралық отбасы күні атап өтіледі. Бұл күн 1993 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясы отбасының маңызды рөлі туралы хабардар ету және оның қоғамға қосқан үлесін бағалауға мүмкіндік беру үшін белгілеген.

«Қазақстандықтардың өмірінде отбасы ерекше орын алады. Мықты және бақытты отбасы – бүкіл қоғамымыздың, бүкіл мемлекетіміздің табысты дамуы мен өркендеуінің негізі. Отбасы институты еңбекқорлық, білімпаздық, тілектестік сынды «Адал азаматқа» тән қасиеттерді қоғамда жан-жақты дәріптеу арқылы ұлттың жаңа сапасын қалыптастыруға өлшеусіз үлес қосады. Әр отбасының әл-ауқатын жақсарту – Әділетті Қазақстанды құру жолындағы негізгі міндеттің бірі», – деп атап өтті Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев. Халықаралық отбасы күні қарсаңында Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі жыл сайын өтетін «Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсына өтінімдер қабылдауды бастады. Бұл конкурс адамгершілік қасиеттерді жандандыруға, отбасы мәртебесі мен құндылықтарын арттыруға бағытталған. Бүгін барша әлем Халықаралық отбасы күнін атап өтуде. БҰҰ Бас ассамблеясы осыдан 31 жыл бұрын отбасының қоғамдағы рөлі мен маңызын арттыру үшін бұл мерекені белгілеген болатын. Әрине, адам өмірі отбасыдан басталады. Онда оның балалық шағы, тұлға болып қалыптасу жолы өтеді. Сондықтан отбасы – махаббат пен құрметтің, ынтымақтың ұясы болып қала берері анық. Ал адам онсыз өмір сүре алмайды. Қазақстан халқы үшін отбасының орны ерекше. Отбасы – өмірдің негізгі құндылықтарының, мәдениетінің, ұрпақ сабақтастығының сақтаушысы. Ең бастысы – бәріміз үшін отбасы тұрақтылық пен дамудың негізі, — деп атап өтті Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева.
Иә, ұлы жол – отбасы табалдырығынан басталады. Отбасы – адам баласының өсіп-өнер, қаз тұрар, қанат қағар ұясы, алтын бесігі. Тәрбиенің кілті – отбасының өмір тіршілігіне байланысты. Әсіресе, ата-ананың адамгершілік бейнесі – балаларды тәрбиелеудің негізгі көзі.

Отбасы, адалдық және махаббат – әр адамның өміріндегі ең маңызды құндылықтар. Адамның өмір жолы отбасынан басталады: туылу, тәрбиелеу, құндылық бағдарлары мен көзқарастарын қалыптастыру, дәстүрге баулу, рухани-адамгершілік даму. Сол себепті отан ең бірінші отбасынан басталады. Оны ата-бабаларымыз жете түсіндіріп, үнемі естен шығармаған.

Әр халықтың отбасы тәрбиесінің өзіндік мәдени құндылықтары бала тәрбиесіндегі өзіндік ерекшеліктері арқылы қалыптасады. Қазақтың отбасы тәрбиесінің ерекшелігі оның халықтық педагогикалық мұрасының мазмұны мен түрлерінен көрінеді. Қазақ отбасының маңызды ерекшеліктерінің бірі – бала тәрбиесіне қатысты «ұл мен қыз тәрбиесі» деп қарау. Қазақ болмысында отбасы иелері ең алдымен ұл-қыздарының алдында білімді, өнегелі, әдепті, үлгілі болуға тырысқан. Мұның басты себебі – «Ұлдың ұяты – әкеде, қыздың ұяты – шешеде».

Ата-бабаларымыздың «Ата көрген оқ жонар, ана көрген тон пішер» деген мақалының да үлкен мәні бар. Баланың алғашқы идеалы – ата-ана. Жарық дүниеге келіп, көзін ашқаннан көрген, аялы алақанына салып, ақ сүтін берген әке мен ана – баланың басты үлгісі. Өзінің өмірлік тұлғасының моделін де сол шаңырақтың тірегі мен отбасының ұйытқысына қарап қалыптастырады.

Бала тәрбиесіндегі алғашқы ұстаз – ата-ана. Бала үшін ата-анадан артық тәрбиеші жоқ. «Отбасында берілген тәрбие жігеріңді құм қылып жерге қаратпасын десең, балаға кішкентайынан түзу тәрбие бер» деп ата-бабамыз мұра етіп қалдырғандай, бала тәрбиесіне дер кезінде көңіл бөлу ата-анаға міндет.

Әрбір халықтың тәрбиелік мұрасы – ұлттық мәдениеттің маңызды белгісі. Ұлттық тәрбиенің эмоционалдық әсері зор. Сондықтан да халықта «Баланы атаның баласы етіп емес, адамның баласы етіп тәрбиеле» деген сөз бар. Бұл қазаққа тән ізгі қасиеттер мен ұлттық болмыстың қалыптасып, халқымыздың дүниетанымының тәжірибесін жалғастыру деген сөз.

Отбасы тәрбиесінің артықшылығы дәл осы қарым-қатынастарда жатыр, оларды тәрбиенің ешбір түрі алмастыра алмайды.

Әр отбасының өзіндік ерекшелігі, өз заңы, тәртібі бар. Сол заңдылықтар ұлттық құндылықтарға сай құрылса құба-құп. Жалпы, отбасы институты – үнемі зерттеуді қажет ететін, бір жаңалығы екіншісімен тығыз байланыс­ты өрбитін сала. «Ата – бәйтерек, бала – жапырақ» деген ұғымның мәніне үңілер болсақ, атаның, әкенің отбасындағы рөлі өз-өзінен айқындалып шыға келеді. «Бәйтерек» сөзі «зәулім ағаш» деген мағынаны білдіреді. Оның атаға, яғни ер кісіге қатысты теңеу ретінде айтылуы әкенің отбасындағы рөлін айқындап, ер азаматтың «үлкен адам», басты тірек екендігін дәлелдей түседі. Ал әке ба­уырында жайқалып өскен жапырақтың болашақта үлкен діңгекке, діңі берік ағашқа айналуы атасынан алған тәрбиеге, сусындаған нәріне байланыс­ты.

Халқымыздың рухани байлығының бірі – отбасы құндылықтары десек қателеспейміз. Мемлекет дегеніміздің өзі сол жекелерген отбасылардың қосындысынан құралады. Елдің келешегі әр отбасында тәрбиеленіп өскен азаматтарға байланысты. Ендеше отбасы құндылықтары әрқашан елдің де, биліктің де назарында болуы тиіс. Отбасы құндылықтары дегеніміз не? Оған қандай принциптерді, қасиеттерді жатқызуға болады?

Отбасылық құндылықтар қоғамның негізгі құрамдас бөлігі болып табылады және мәдениет пен адамгершілікті қасиетті қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Құндылықтар отбасы ішіндегі қарым-қатынас пен отбасы мүшелерінің өзара байланысын реттейтін принциптер, сенімдер мен нормалар жиынтығы деуге болады.

Отбасы құндылықтары бала тәрбиесінен бастап ересек отбасы мүшелерінің қолдауы мен құрметіне дейінгі барлық дүниеден көрінеді.

Отбасы құндылықтарының бірі – жанұядағы адамдардың бір-біріне деген сүйіспеншілігі мен қамқорлығы, махаббаты. Отбасының негізін, шындығында, махаббат сезімі құрайды. Бұл дегеніміз отбасы мүшелерінің бір-біріне көңіл бөлуі, қамқорлық жасауы, қолдау көрсетуі және отбасы мүшесін қандай кемшілігімен болса да қабылдай білу. Махаббат бар жерде өзара үйлесімділік, эмоционалды күшті байланыс, әрі бақытты отбасы болуға деген ұмтылыс болады.

Екінші маңызды отбасылық құндылық – құрмет көрсету. Сыйластық – әр отбасы мүшесін жеке тұлға ретінде мойындау, олардың пікірлерін, тілектері мен қажеттіліктеріне құрметпен қарауды қамтиды. Сыйластық бағаланатын отбасында ашық диалог болады. Ондай отбасы өзара түсінісіп, адамның ерекшелігін, айырмашылығын қабылдай біледі. Әрбір отбасы мүшесінің жеке шекарасын, мәдени және діни дәстүрлерін құрметтеу – сенімді қарым-қатынас орнатуға және бірлікті нығайтуға ықпал етеді.

Сенім – бұл отбасылық үйлесімділікті сақтауда маңызды рөл атқаратын үшінші отбасылық құндылық болып саналады. Бұл – отбасының әрбір мүшесі басқа мүшелердің қолдауы мен оны ешқашан жолда тасмайтынына сене алатынын білдіреді. Сенім бар жерде адамдар өз ойлары мен сезімдерін ашық білдіре алады деген сөз, яғни қауіпсіздік атмосферасын құрылады. Сенім, сонымен қатар, эмоционалды байланыстың дамуына ықпал етеді әрі кикілжіңдерді бейбіт түрде ақылға салып шешуге көмектеседі.

Бақытты отбасына байланысты тағы бір құндылықтың бірі – жауапкершілік. Жауапкершілік әр отбасы мүшесінің отбасы өміріне өзара қатысуы мен қосқан үлесінен тұрады. Бұл өз міндеттерін орындауды, басқа отбасы мүшелеріне көмектесуді және олардың шешімдері мен әрекеттері үшін жауапкершілікті қабылдауды қамтиды. Жауапкершілік отбасы ішіндегі сенімділік пен меншік сезімін дамытуға ықпал етеді.

Білім мен дамуды қатар алып жүру де маңызды отбасылық құндылықтар болып табылады. Білімді бағалайтын отбасы өз балаларын немеме басқа мүшелерін үнемі оқытуға және дамытуға баса назар аударады. Білімге ұмтылуын, мектептер мен университеттерге баруын және білім беру процестеріне белсенді қатысуын ынталандырады. Білім отбасының әр мүшесінің жеке дамуына ғана емес, сонымен бірге өмір сапасын жақсартуға көмектеседі.