Қазақстан экспортындағы басым бағыттар: Қытай, ЕАЭО және Орталық Азиямен сауда

Өсім экспорттық белсенділікті күшейту, тауар жеткізуді әртараптандыру және сыртқы экономикалық әріптестікті кеңейту жөніндегі дәйекті саясаттың нәтижесі болды. Экспорттық нарықтың дамуына Қазақстандық тауарларды сыртқы нарыққа жедел шығару үшін жағдай  жасау,  көлік дәліздерінің интеграциясы елеулі үлес қосты.

Стратегияда басты орынды негізгі сауда серіктес және қосылған құны жоғары өнімдерге сұранысы жоғары ел- Қытай алды. ҚХР-ның жекелеген провинцияларымен ынтымақтастықты аймақтандыру форматы айтарлықтай нәтижелерді көрсетіп отыр. 2024 жылы бірқатар өңірлермен сауданың бірнеше есе өсуі тіркелді: Шаньси провинциясымен тауар айналымының көлемі 11,5 есе, Юннаньмен — 9 есе, Сычуаньға экспорт 49% — ға, Шанхайға-3,6 есе өсті. Осы бағыттарға жеткізілімдер шикізаттық емес экспорт өсімінің негізгі бөлігін қамтамасыз етті.

Қазақстан ЕАЭО және Орталық Азия нарықтарындағы позициясын нығайтуда. 2024 жылдың қорытындысы бойынша Ресей Федерациясы шикізаттық емес тауар тасымалдаудың еңір нарығы болып қала береді. Бұл елге экспорт көлемі $8,1 млрд құрады. Географиялық жақындық, логистикалық байланыс және еуразиялық интеграцияға қатысу өзара сауданың орнықты өсуіне ықпал етеді. Сауда көлемі бойынша екінші бағыт  - $7,19 млрд көрсеткішімен Қытай болды. Мұнда металлургиялық, химиялық және азық-түлік өнімдерін жеткізудің белсенді өсуі байқалады. Ынтымақтастыққа Үрімші қаласында QazTrade Сауда өкілдігінің ашылуы және Нанкинде экспорттық инфрақұрылымның дамуы қосымша серпін берді.

Орталық Азия өңірінде қазақстандық өнімдерге, ең алдымен қайта өңдеу, машина жасау және тамақ өнеркәсібі сегменттеріне сұраныс тұрақты өсіп жатыр. Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан өзара сауда көлемі артып келе жатқан басым нарықтардың қатарына кіреді.

Қазақстанның шикізаттық емес экспортының жалпы көлемі 2024 жылы $28,8 млрд құрады, бұл 2023 жылғы деңгейден 11,9% - ға жоғары. Оның сыртқы сауда құрылымындағы үлесі 35% - ға жақындады, бұл экспорттық модельді әртараптандыруды көрсетеді.  Биылғы жылы да оң динамика сақталып отыр: 2025 жылғы қаңтар–ақпанда шикізаттық емес тауарлардың экспорты $3,6 млрд құрады.