Ауғанстанмен тауар айналымының 90% қазақстандық экспортқа тиесілі - Жұманғарин

Астанада Қазақстан мен Ауғанстан бизнес-форумы өтіп жатыр, деп Turkistan Today хабарлайды El.kz ақпарат агенттігіне сілтеме жасап.

Форумда сөз сөйлеген премьер-министрдің орынбасары – сауда және интеграция министрі Серік Жұманғарин тауар айналымының 90% қазақстандық экспорт, негізінен өңделген өнім екенін айтты. Жұманғарин берген ақпаратқа сәйкес, былтыр 1 млрд долларға жеткен.

Дәлірек айтқанда, 987,9 млн долларға жетіп, 2021 жылғы көрсеткішті екі есеге арттырды. Тауар айналымының 90% қазақстандық экспорт, негізінен өңделген өнім. Елдер арасындағы сауда ағымдағы жылдың 6 айында 343,6 млн долларды құрады. Оның ішінде Қазақстан 334,5 млн доллар қазақстандық экспорт, - деді Жұманғарин.

Вице-премьер Қазақстан үшін Ауғанстан ұн экспортының жалпы көлемінің 70%-ын құрайтын басым ұн нарығы екенін атап өтті. 

Қазақстандық ұнды Ауғанстанға жеткізудің барлығы дерлік Өзбекстан аумағы арқылы өтетіні белгілі факт. Ағымдағы жылдың 4 айында Ауғанстанға Өзбекстан аумағы арқылы 150,8 млн АҚШ доллары сомасына 450 мың тоннадан астам ұн жөнелтілді. Қазақстандық астық жүктерін Өзбекстан аумағы арқылы Ауғанстан мен Тәжікстан бағытында тасымалдауға арналған тарифтердің жеткілікті жоғары болуына байланысты біз экспорт көлемін ұлғайту және ауған нарығын тауарлардың жеткілікті көлемімен қанықтыру үшін Ауғанстанға транзиттік тасымалдаудың мүмкіндіктерін кеңейту бойынша жұмысты бастадық, - деді ол. 

Оның сөзінше, Түрікменстан өз аумағы бойынша тасымалдарды дамытуға мүдделі және өз аумағы бойынша жеңілдікті транзиттік тариф ұсынуға дайын. 

Бұл бағыт, ең алдымен, ұн тартатын өнімдер үшін жөнелтудің балама бағыты болуы мүмкін екенін атап өтеміз. Осы мақсаттар үшін QazTrade шикізаттық емес тауарлардың экспортын ілгерілетудің бірыңғай операторы отандық тауарларды «Болашақ» станциясына дейін жеткізуді арзандатуды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар біз Ауғанстанға ұн мен астықты паритеттік негізде жеткізу үшін Өзбекстанмен елдеріміздің аумақтары бойынша транзиттік теміржол тасымалдарына жеңілдікті шарттар беру жөніндегі уағдаластықтарды нығайттық, - деді ол.

Сондай-ақ ол елдер арасындағы инвестициялық ынтымақтастық артып жатқанын айтты.

Қазақстан Ауғанстанға азық-түлік, мұнай-химия, химия, металлургия, жеңіл өнеркәсіп, машина жасау салаларының тауарлары бойынша 500 млн доллар сомасына жеткізудің экспорттық әлеуетіне ие. Елдер арасындағы инвестициялық ынтымақтастық та дамуда. 2005 жылдан бастап Ауғанстаннан Қазақстан экономикасына инвестициялар ағынының жалпы көлемі шамамен 11,7 млн долларды құрады, - деді вице-премьер.

Сонымен бірге ол Қазақстанда жұмыс істейтін бірлескен кәсіпорындардың саны сауда саласында жұмыс істейтін 52 кәсіпорынды құрайтынына назар аударды. Қазақстан мен Ауғанстанның екіжақты форматта да, бүкіл өңір ауқымында да сауда саласындағы ынтымақтастықты дамыту үшін кең әлеуеті бар. Экономикалық жобалар да іске асады. 

Өңірлік байланыстарды, оның ішінде телекоммуникация саласындағы байланыстарды дамытуға ықпал ететін экономикалық және интеграциялық жобаларды іске асырудың маңыздылығын атап өткен жөн. Естеріңізде болса, ағымдағы жылдың сәуір айында Кабул қаласында біз ауған ұлттық операторлары «Телеком» мен «Қазақтелеком» арасындағы жобаны талқыладық. Бірлескен жұмыс қорытындысы бойынша екі тарапты да осы саладағы елдеріміз арасындағы одан әрі практикалық ынтымақтастық үшін ерекше маңызы бар келісімшарт жасасуымен құттықтағым келеді, - деді ол.

Жұманғарин берген ақпаратқа сәйкес, операторларымыздың техникалық мүмкіндіктерді шоғырландыру және Ауғанстан арқылы басқа елдерге трафик транзиті есебінен ынтымақтастықтың жаңа деңгейіне ілгерілету үшін айтарлықтай әлеуеті бар.

Серік Жұманғарин көліктік-логистикалық мүмкіндіктерді дамытуға да тоқталды. 

Ауғанстан қазіргі уақытта Қазақстан үшін сауда үшін жоғары қызығушылық тудыратын Пәкістан мен Үндістанға апаратын Орталық Азияның көлік дәлізі болып табылады. Біз Пәкістанның ірі National Logistics Cell логистикалық компаниясымен келіссөздер жүргіздік, ол ауған компанияларымен де тығыз жұмыс істейді. Қазірдің өзінде компания Ауғанстан аумағы арқылы автомобиль көлігімен Пәкістаннан/Пәкістанға жүктерді тасымалдау бойынша қысқа мерзімде бәсекелестік тарифтерді ұсынумен және қауіпсіздікті қамтамасыз етумен сервис ұсынады. Бұдан басқа, Қазақстан Мазари-Шариф-Кабул-Пешавар теміржол транс-ауған көлік дәлізін салу бастамасын жоғары бағалайды, бұл Орталық Азия елдерінің Оңтүстік Азия, Таяу Шығыс елдерімен үздіксіз өңіраралық ынтымақтастығын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл бағыт сауда-экономикалық алмасу динамикасына жаңа серпін береді, - деді сауда және интеграция министрі.

Вице-премьер атаған бесінші бағыт – ауған студенттерін оқыту. 

Биыл Қазақстан Ауғанстаннан келген студенттерге 30 грант бөлуге дайын. Бүгінде Қазақстанда 450-ден астам ауған студенттері оқиды. Қазақстан ауған халқына материалдық және гуманитарлық қолдау көрсете отырып, Ауғанстан үшін гуманитарлық көмекті қамтамасыз етуге өз үлесін қосуды жалғастырады. Осы күндері жүргізілген жұмыстың қорытындысы бойынша бүгін форум алаңында 106 млн АҚШ доллар сомасына коммерциялық құжаттарға қол қою жоспарлануда, - деді ол. 

Диалог алаңы жаңа жобаларға, одан әрі сауда-экономикалық ынтымақтастық бағыттарына негіз болды және жақын арада елдеріміз арасындағы өзара тауар айналымын 3 миллиард долларға дейін арттыруға мүмкіндік береді. 

Айта кетейік, биыл көктемде Қазақстан Үкіметі Ауғанстанмен сауда-экономикалық қатынасты дамытуға мүдделі екенін мәлімдеген. Астана «Талибан» үкіметінің дипломаттарына елшілік ғимаратын беруге келіскен. Алайда мұны Астана «Талибан үкіметін мойындау емес» екенін айтты.