Түркістан облысындағы ана мен балаға қолдау: Әлеуметтік шаралар

«Отбасын қолдау орталықтары» – әлеуметтік қолдаудың негізі

Түркістан облысында «Дағдарыс және отбасын қолдау орталықтары» тиімді жұмыс істеп жатыр. Атап айтқанда, мұндай орталықтар коммуналдық-мемлекеттік мекеме ретінде Жетісай, Келес, Сайрам, Шардара аудандарында жұмыс істесе, Мақтарал, Қазығұрт, Отырар, Сарыағаш, Сауран, Созақ аудандары және Арыс пен Түркістан қалаларында жұмыс істейтін ведомстволық сектор ретінде қызмет көрсетеді. Бұл мекемелер қиын жағдайдағы аналар мен балаларға, сондай-ақ отбасыларға стационарлық емес әлеуметтік қолдау көрсетуге бағытталған  .

2023 жылы Түркістан қаласында «Қамқорлық» жанұя орталығы ашылып, көпбалалы аналар мен әлеуметтік тұрғыдан аз қамтылған отбасылар үшін оң нәтиже беріп жатқаны белгілі. Осы бағыттағы табысқа қарап, 2024 жылы «Қамқорлық» орталығын облыстың барлық аудандарында ашудың жоспары қабылданды. Бұл – атаулы көмекке мұқтаж адамдарға қолжетімділікті арттыруға жасалған маңызды қадам  .

Денсаулық сақтау: жүйелі қолдау мен жаңашылдық

2024 жылдың басында Түркістан облысында ана мен бала денсаулығын жақсарту жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп жатқаны хабарланды. Алматыдағы «Педиатрия және балалар хирургиясы» ғылыми орталығынан келген мамандар облыс денсаулық сақтау ұйымдарында мониторинг жүргізіп, кемшіліктерді анықтады. Облыстық деңгейде 9 млрд теңге көлемінде техникалық-материалдық жабдыққа, ал 125 млн теңге — мамандардың біліктілігін арттыруға бөлінді. Сондай-ақ:

43 маман шетелде, оның ішінде 36 маман Ресейде, 7 маман Түркияда оқытылды;

600-деген маман «балалық шақтағы ауруларды бірлестіре жүргізу» бағдарламасы бойынша оқудан өтті;

60 грант бөлініп, қазіргі таңда 37 маман резидентурада оқуда  .

Бұл шаралардың арқасында тірі туылған нәрестелер саны өткен жылға қарағанда 763-ке төмендеп, неонатальді нәрестелер өлімі 15 жағдайға азайды .

2025 жылғы шаралар: перинаталдық қызметтерді жетілдіру

2025 жылы Түркістан қаласындағы № 3 облыстық перинаталдық орталықта «Ана мен бала денсаулығын сақтау – перинаталдық көмекті жетілдірудің өзегі» тақырыбында республикалық дөңгелек үстел өтті. Бұл шараға ҚР Денсаулық сақтау вице-министрі Ержан Нұрлыбаев, облыс әкімінің орынбасары Бейсенбай Тәжібаев және басқа да жоғары лауазымды өкілдер қатысты. Күн тәртібінде:

Ана мен бала өлімінің алдын алу,

Кадрлық әлеуетті нығайту,

Инфрақұрылымды жаңарту,

Телемедицина мен цифрландыруды дамыту мәселелері — кеңінен талқыланды.

Сонымен қатар, «Дені сау ана» пансионаты, Катамнез кабинеті, триаж жүйесі сияқты инновациялық шешімдер енгізіліп жатқанын атап өткен жөн. ҚР Премьер-Министрі осы орталықтарға арнайы барып, 2025 жылғы алғашқы 4 айда тіркелген босанулар саны – 2335, соның ішінде кесар тілігі – 542 факт екендігін білдірді. Сондай-ақ, облыста «Ұрықты қорғау орталығы» (ЦОП) және клинико-диагностикалық зертхана жұмыс істеп келеді, ол жүкті әйелдер мен нәрестілерге жоғары дәлдікпен қызмет көрсетеді. Бұл мекемелер облыстың 8 ауданына кураторлық және санитарлық авиациялық көмек көрсетуде, өңірлік медицинаның қарқынды дамуына үлес қосуда .

Халықаралық қолдау: «One Day Clinic» жобасы

«Courage to Be the First» корпоративтік қоры мен AYALA қорының бірлесуімен Түркістан облысында «One Day Clinic» жобасы жүзеге асырылып жатыр. Онда FISH микроскопы қойылып, ол жүктілік кезінде ұрық ақауларын ерте анықтауға мүмкіндік береді. Бұл құрылғының арқасында баланың мүгедектігі 40% төмендеуі мүмкін. Биыл тұтастай есептегенде келесі 15 жыл ішінде 30 000 жүкті әйелге қызмет көрсетуі жоспарлануда  .

Пренатальдық скрининг пен ЭКО бағдарламаларының табысы

2025 жылдың маусымында жарияланған мәліметтерге қарағанда, облыста пренатальдық скрининг (ұрықтың даму патологияларын ерте анықтау) деңгейі 88%-ға жеткен, бұл халықаралық стандарттарға сәйкес жоғары көрсеткіш. 47 УДЗ маманы оқытылып, оның 12-сі Ұлыбританиядағы Fetal Medicine Foundation (FMF) сертификатын алған. Туа біткен даму ақауларын ерте диагностикалау 4%-ға артқан. Сонымен қатар, «Аңсаған сәби» бағдарламасы аясында ЭКО арқылы соңғы 4 жылда 780 бала дүниеге келген (оның ішінде 84 егіз және 2 үшем). Бұл қызметтер МӘМС (міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру) жүйесі арқылы тегін ұсынылуда.

Әлеуметтік қолдау жүйесі: Отбасын қолдау орталықтары мен «Қамқорлық» жанұя орталығы арқылы аналар мен отбасыларға тікелей қолдау көрсетілуде. Бұл қызметтер қазіргі уақытта 12 аудан мен қаланы қамтып, болашақта облыс көлеміне кеңейтілмек.

Денсаулық сақтау саласы: Мониторинг, сыртқы мамандардың қатысуы, үлкен қаржылық ресурстар (милиард теңгелер), шетелдік оқу мен гранттар — бәрі жүйелі түрде ана мен бала денсаулығын жақсартуға бағытталған.

Перинаталдық инфрақұрылым: Телемедицина, цифрландыру, жаңа кабинеттер мен жүйелер енгізіліп, тиімділік артып келеді. Санитарлық авиация мен ЦОП сынды жүйелер облыс аумағына медициналық қолжетімділікті кеңейтуде.

Жобалық шешімдер: «One Day Clinic» жобасы медициналық диагностикада инновациялық құралдар пайдалана отырып, ұрық ақаулықтарын ерте анықтауды қамтамасыз етеді.

ЭКО бағдарламасы: «Аңсаған сәби» бағдарламасы арқасында несіменен күресу оңайға түсіп, тегін медициналық қолдау арқылы 780 жаңа отбасы үшін қуаныш әкелді.

 

«Ана мен бала» орталығын салу барысы

 

 

Түркістан қаласында Біріккен Араб Әмірліктерінің «Абу-Даби» қорының демеушілігімен 80 төсек-орындық жаңа перзентхана (Ана және бала орталығы) салынып жатыр  .

Құрылыс «Эристайл-Қазақстан» ЖШС арқылы жүргізілуде. Орталық 3,3 гектар аумақта, 17 288 шаршы метр болатын екі қабатты ғимарат ретінде жобаланған  .

Қазіргі кезде жер қазу жұмыстары аяқталған, іргетас құю және қайта қазылған жерді көму жұмыстары жүргізілуде. Нысанды 2026 жылы тапсыру жоспарланып отыр  .

Облыс әкімі Нұралхан Көшеров құрылыстың сапасына, медициналық кадрлармен қамтылуына және үйлестіруге ерекше мән беруді тапсырды  .

 

 

 

 

 

2. Әлеуметтік-әділет бағытындағы толықтырулар

 

 

2024 жылы Түркістан облысында әйелдер ісі мен отбасы-демография саясатымен айналысатын комиссия отырысы өтіп, онда «Дағдарыс және отбасын қолдау орталықтарының» жұмысына талдау жасалып, тиісті органдарға жұмыс тиімділігін арттыру тапсырылды  .

Сондай-ақ 2025 жылдың алғашқы 8 айында облыста 27 000-нан астам сәби дүниеге келгені және бұл демографиялық көрсеткіштің өңірдің көшбасшылығы екенін атап өтті  .

 

 

 

 

 

3. Мониторинг және практикалық қолдау шаралары

2024 жылы Алматыдан келген мамандардың мониторингі нәтижесінде түркістандық медицина ұйымдарының техникалық жабдықталуы мен кадр дайындығын арттыру мәселелері қаралды. Жасалған жұмыстың нәтижесінде тірі туылған нәрестелер саны 12 593-ке дейін төмендеп, неонатальді нәрестелер өлімі 15 жағдайға азайды  .

Бұл көрсеткіштер 2025 жылы да жалғасын тауып, 7,3 млрд теңге материалдық-техникалық жабдыққа, 121 млн теңге мамандарға, және 139 грант жоспарланғаны туралы деректер бар  .

Қорытындылау және қосымша маңызды мәліметтер

Құрылыстың нақты жоспарына қатысты:

2026 жылға дейін «Ана мен бала» орталығын толық аяқтап, іске қосу көзделген.

Бұл нысан аялық тұрғыдан облыстық деңгейде ана мен бала денсаулығына қызмет ететін стратегиялық объектіге айналмақ.

Әлеуметтік қорғау бағыты:

Комиссия деңгейінде дағдарыстық жағдайдағы аналар мен балаларға қолдау көрсету жүйелі түрде талқыланып, тоқталмайды. Бұл бағыттағы жұмыс нәтижелерінің көрсеткіштері де расымен жоғары.

Мониторинг арқылы алынған нақты нәтижелер:

Тәртіп сақтаудағы жүйелілік, шетелдік тәжірибе, гранттар және кадр дайындау — ана мен бала денсаулығында оң динамикаға қол жеткізілген маңызды факторлар.

Жалпы алғанда, Түркістан облысында ана мен балаға мультидисциплинарлы тәсіл — әлеуметтік, медициналық, инфрақұрылымдық және жобалық қолдау — бір жүйеге біріктірілген. Бұл бағыттағы жұмыстар өз нәтижесін беру үстінде, одан әрі дамытуға зор мүмкіндіктер бар.