Түркістан облысындағы отбасылық бағдарламалар: тұрақтылық пен құндылықты қолдау

Мемлекеттік бағдарламалар мен жергілікті бастамалар үйлесім тапқан бұл өңірде «Отбасы институтын дамыту» – стратегиялық маңызды міндеттердің қатарында.

Қазақстан Республикасының 2024–2030 жылдарға арналған «Отбасы және демография тұжырымдамасы» негізінде Түркістан облысында бірқатар жаңа жобалар жүзеге асырылып жатыр. Әсіресе әлеуметтік қолдау, білім беру, медициналық көмек пен тұрғын үй бағытындағы бағдарламалар өңір тұрғындарына нақты көмек көрсетуде.

Отбасылық саясаттағы жаңа қадамдар

«Отбасылық құндылықтарды нығайту орталықтары»

2023 жылдан бастап Түркістан облысының барлық аудан-қалаларында арнайы Отбасылық құндылықтарды қолдау орталықтары ашыла бастады. Бұл орталықтардың мақсаты:

Жас жұбайларға психологиялық кеңес беру;

Жанұялық дауларды шешуде медиацияны пайдалану;

Көпбалалы және аз қамтылған отбасыларға заңгерлік, әлеуметтік көмек көрсету;

Тәрбие мәселелері бойынша семинарлар ұйымдастыру.

Облыстық Әділет департаментінің мәліметінше, 2024 жылы орталықтарға 12 мыңнан астам азамат жүгінген. Оның ішінде 60%-ы – жас отбасылар.

«Жас отбасы – болашақ кепілі» бағдарламасы

Жастардың шаңырақ көтеруіне қолдау мақсатында Түркістан облысында «Жас отбасы – болашақ кепілі» атты жаңа бағдарлама енгізілді. Бағдарлама шеңберінде:

Үйлену тойына жұмсалатын шығынды азайту үшін шағын гранттар беріледі;

Жас жұбайларға жеңілдетілген несие арқылы тұрғын үй алуға мүмкіндік қарастырылған;

Арнайы «Отбасылық білім мектебі» курстары өткізіледі.

2024 жылы бұл бағдарламаға 1 200 жас жұп қатысып, 300-ден астам отбасы алғашқы пәтер кілтін алды.

Көпбалалы отбасыларға қолдау

Әлеуметтік төлемдер мен жеңілдіктер

Түркістан облысы республика бойынша көпбалалы отбасылардың саны жағынан алғашқы үштікте. 2024 жылдың соңындағы дерекке сәйкес, өңірде 98 мыңнан астам көпбалалы ана мемлекеттік жәрдемақы алады.

Сонымен қатар:

«Алтын алқа», «Күміс алқа» иегерлеріне жергілікті бюджет есебінен қосымша әлеуметтік төлемдер беріледі;

Көпбалалы аналар үшін қоғамдық көлікте тегін жүру жүйесі енгізілуде (Шымкент, Түркістан қалаларында пилоттық режимде іске қосылған).

Балаларды мектепке дайындау үшін жыл сайын облыстық «Мектепке жол» акциясы арқылы 40 мыңнан астам бала киім-кешек және оқу құралдарымен қамтамасыз етілді.

Тұрғын үй бағдарламалары

2024 жылы Түркістан қаласында көпбалалы отбасыларға арналған 600 пәтер пайдалануға берілді. Бұған қоса, «Бақытты отбасы» мемлекеттік бағдарламасы аясында 1 200 отбасыға төмен пайыздық ипотека ұсынылды.

Облыс әкімдігінің деректеріне сай, алдағы үш жылда 6 мыңға жуық көпбалалы отбасы тұрғын үймен қамтылады деп жоспарлануда.

Ана мен бала денсаулығы

Медициналық бағдарламалар

Облыстық денсаулық сақтау басқармасының есебінде, соңғы жылдары Түркістан облысында перзентхана саны артты. 2024 жылы Кентау қаласында жаңа перинаталдық орталық ашылды. Бұл орталық жылына 5 мыңға жуық әйелге қызмет көрсетеді.

Денсаулық сақтау саласында:

Ана өлімін азайту үшін шетелдік тәжірибеге сүйене отырып, жаңа медициналық технологиялар енгізілуде;

Жүкті әйелдерге тегін дәрумендер жиынтығы мен арнайы тағамдық қолдау көрсетіледі;

Салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында «Ана мектебі» жобасы іске қосылды.

Балаларға арналған бағдарламалар

Балалар арасында аурулардың алдын алу үшін Түркістан облысында «Дені сау ұрпақ» бағдарламасы жүргізілуде. Бағдарлама аясында:

0–5 жас аралығындағы балалар толықтай тегін скринингтен өтеді;

Әр ауданда балаларға арналған спорт секциялары ашылуда (2024 жылы – 150 жаңа секция);

Жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған жаңа «Шаңырақ» орталығы іске қосылды.

Білім және тәрбие бағытындағы бастамалар

«Ұрпақ тәрбиесі – ел болашағы» жобасы

2024 жылы Түркістан облысында жаңа тәрбиелік бағдарлама қабылданды. Оның аясында мектептерде ата-аналар клубтары құрылып, отбасылық құндылықтарды насихаттау жұмыстары жүргізілуде.

Бағдарлама бағыттары:

Балаларды ұлттық дәстүр негізінде тәрбиелеу;

Ата-аналарға арналған семинар-тренингтер өткізу;

Әлеуметтік педагогтар мен психологтардың жұмысын күшейту.

Балабақша мен мектеп инфрақұрылымы

Облыстағы бала туу көрсеткішінің жоғары болуына байланысты мектептер мен балабақшалар саны да артуда. 2024 жылы 32 жаңа мектеп пен 18 балабақша пайдалануға берілді.

«Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында Түркістан облысында алдағы үш жылда 80 мың оқушыға арналған жаңа оқу орындары салынбақ.

Жастар мен отбасын қолдау

Жастардың өз кәсібін ашуына қолдау көрсету арқылы отбасылық әл-ауқатты көтеру де басты назарда. Түркістан облысында «Жастар – отбасы тірегі» бағдарламасы іске қосылып, жас кәсіпкерлерге гранттар берілуде.

2024 жылы 1 500 жас кәсіпкер грант алып, оның ішінде 600-і отбасылық бизнес ашты. Бұл өз кезегінде жұмыссыздықты төмендетіп, жас отбасылардың тұрақтылығын арттыруға ықпал етті.

Қоғамдық бастамалар мен волонтерлік қозғалыстар

Түркістан облысында «Отбасы күні» мерекесі ерекше мәнге ие. Әр жылы қыркүйек айында өткізілетін мереке аясында:

Үздік көпбалалы отбасылар марапатталады;

Жастар арасында «Үлгілі отбасы» конкурстары ұйымдастырылады;

Әлеуметтік аз қамтылған жанұяларға қайырымдылық көмек көрсетіледі.

Сонымен қатар, облыстағы жастар ұйымдары «Жанұяға жылу» атты волонтерлік қозғалыс құрып, қарттар үйіндегі қарттарға, жетім балаларға тұрақты түрде қамқорлық көрсетіп келеді.

Түркістан облысында жүзеге асырылып жатқан отбасылық бағдарламалар – өңірдің әлеуметтік дамуының тірегі. Мемлекеттік саясат пен жергілікті бастамалардың үйлесімі нәтижесінде:

Көпбалалы отбасыларға қолдау күшейді;

Ана мен бала денсаулығын қорғау жүйесі жақсарды;

Жас отбасыларға арналған жаңа мүмкіндіктер пайда болды;

Білім беру және тәрбиелік бағыттағы жобалар кеңейді.

Алдағы жылдары Түркістан облысы отбасылық саясаттың көшбасшы аймағына айналуы әбден мүмкін. Себебі отбасы – қоғамның негізі, ал қоғамның тұрақтылығы мен дамуы тікелей жанұя институтына байланысты.

Айта кетелік, 

Халықаралық балаларды қорғау күніне орай Арыс қаласындағы Төлеген Тәжібаев атындағы отбасы үлгісіндегі балалар ауылында ерекше мерекелік іс-шара өтті. Бұл игі шара «AMANAT» партиясының «Бақытты отбасы» жобасы аясында ұйымдастырылып, балаларға қуаныш пен шаттық сыйлады.

Мерекелік шарада «AMANAT» партиясы Түркістан облыстық филиалы атқарушы хатшысының орынбасары, облыстық мәслихат депутаты Қалыйма Жантөреева мен Арыс қалалық партия филиалының төрағасы Бақтығали Ділдәбеков балаларды айтулы күнмен шын жүректен құттықтап, олардың қуанышына ортақтасты. Шара аясында олар тәрбиеленушілер дайындаған концерттік бағдарламаны тамашалап, бүлдіршіндердің өнеріне ризашылық білдірді.

Мерекелік көңіл-күй сыйлауға келген партия өкілдері балаларға тосынсый жасады. Одан бөлек, партия жанындағы «Әйелдер қанатының» облыстағы жетекшісі Қалыйма Жантөреева мектеп бітірушілерге өз қолымен өрнек салып тігіп, бітіру кешіне арналған «Бойжеткен» топтамасын табыстады. Сәнді көйлектер мен салтанатты киім топтамаларын алған балалар үлкен қуанышқа бөленді. Аманаттықтар әзірлеген сыйлықтар жас толқынның көңілінен шығып, олар шаттыққа кенелді. Балалар қамқорлық көрсеткен азаматтарға шынайы ризашылықтарын білдіріп, өздерінің шығармашылық өнерлерін көрсетті.

Іс-шара барысында партия өкілдері балалар ауылын аралап, тәрбиеленушілердің тұрмысымен, шығармашылық еңбектерімен танысты. Балалар өз қолдарымен жасаған қолөнер бұйымдарын, суреттерін, түрлі жетістіктерін көрсетті.

Айта кетейік, Төлеген Тәжібаев атындағы отбасы үлгісіндегі балалар ауылында қазіргі таңда 7 отбасы бар, онда 61 бала тәрбиеленіп жатыр. Әр отбасы отандық рухани құндылықтарға негізделген, ата-аналық қамқорлықпен құрылған ортада өсіп келеді. Бұл мекеме балаларға тек баспана ғана емес, мейірім мен махаббатқа толы отбасылық ахуалды сыйлайды.

«AMANAT» партиясының бастамасымен өтіп жатқан «Бақытты отбасы» жобасы аясындағы бұл іс-шара – бала құқығын қорғау мен олардың бақытты өмір сүруіне үлес қосуға бағытталған нақты қадамдардың бірі.

Орайы келгенде атап өтер тағы бір ақпарат, Түркістанда Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығы аясында 1 маусым — Халықаралық балаларды қорғау күніне орай «Ұмай ана» фестивалі өтті.

Түркістан облыстық қоғамдық даму басқармасы «Қоғамдық келісім» КММ-нің қолдауымен ұйымдастырылған іс-шара Қазақстан халқы Ассамблеясының «Мәдениетті ана – мәдениетті ұлт» жобасын жүзеге асыру мақсатында өткізілді.

Фестивальдің ашылу салтанатында сөз алған Түркістан облысы қоғамдық даму басқармасы басшысының орынбасары Нұрсұлтан Сейтжанов іс-шараның маңыздылығына тоқталып, қатысушыларға сәттілік тіледі.

«Ұмай ана» фестиваліне Түркістан облысына қарасты 13 аудан, қаладан 50 жастан асқан аналар қатысып, III кезеңнен тұратын сайыста бақ сынады. Атап айтсақ, бірінші кезең – әр қатысушы құрамның жетекшісі топты таныстыруы; (берілетін уақыт – 3 минут); Екінші кезең – Отбасын қорғаушы мейірімді ана рөлін театрландырылған қойылым көрсетуі; (уақыт — 4-5 минут); Үшінші кезең – «Тәрбиенің түп-тамыры – ұлттық тәрбие» аталымымен ұрпақ тәрбиесіндегі үздік тәжірбесін көрсету (берілетін уақыт — 3-4 минут).

Қазылар алқасының мүшелері қатысушылардың өнері мен әлеуетін бағалау кезінде үміткердің өзін ұстау мәдениетіне, тапсырмаларды орындау шеберлігіне, көшбасшылық қасиетіне, түрлі ситуациялық жағдайлардан оңтайлы шыға алатын көрегенділігіне, тіл тазалығына, киіміне назар аударды.

Фестиваль қорытындысында Мақтаарал ауданының «Асыл аналар» тобы үздік шығып, 1-орынды иеленді. Ал Түлкібас ауданының «Шаңырақ шуағы» тобы 2-орынды еншілесе, Бәйдібек ауданының «Домалақ ана» тобы 3-орынға лайық деп танылды.

Сондай-ақ өз өнерлерімен көпшіліктің ыстық ықыласына бөленген «Төле би Ару аналар» (Төле би), «Сырлы Созақ аналары» (Созақ ауданы), «Нұрлы ана» (Сарыағаш ауданы), «Шежірелі әжелер» (Түркістан қаласы), «Ұлы дана аналары» (Шардара ауданы), «Қазығұрт асулары» (Қазығұрт ауданы), «Берекелі босаға» (Сауран ауданы), «Ақ кимешек – Аналардың ақ тәжі» (Ордабасы ауданы), «Дәстүр әжелер тобы» (Отырар ауданы), «Қарлығаш» (Сайрам ауданы) топтары арнайы марапаттарға ие болды.

Іс-шара соңында фестиваль жеңімпаздары мен жүлдегерлері Алғыс хаттармен және қаржылай сыйлықтармен марапатталды. Бұл орайда, «Қоғамдық келісім» КММ-нің басшысы Эльмира Жанғазиева мен облыстық Қазақстан халқы ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесінің төрайымы Гүлсара Тоққұлова марапат иелерін арнайы құттықтап, алғыстарын жеткізді.

Еске салайық, Бүкіл әлемде 1 маусым Балаларды қорғау күні ретінде аталып өтіп, ескі халықаралық мейрамдардың бірінен саналады. Оны өткізу жөнінде шешім 1949 жылдың қараша айында Халықаралық демократиялық әйелдер федерациясының арнайы сессиясында қабылданды.