Түркістан облысындағы отбасылық құндылықтар: Дәстүр мен жаңғыру

Соңғы жылдары Қазақстанда отбасы институтын дамыту – мемлекеттік саясаттың маңызды бағытына айналды. Бұл бағыт Түркістан облысында ерекше қарқынмен жүзеге асып отыр. Облыс әкімдігі мен қоғамдық ұйымдар отбасылық тәрбие мен дәстүрді жаңғырту мақсатында жүздеген жобаны қолға алған.

2025 жылдың дерегі бойынша облыста 470 мыңнан астам отбасы бар, олардың жартысына жуығы көпбалалы. Әсіресе, ауылдық жерлерде үлкен әулеттердің дәстүрі берік сақталған. Әже мен атаның тәрбиесі, әке беделі, ана мейірімі — бұл өңірдің өмір салтының ажырамас бөлігі.

Отбасылық саясаттың маңызды бөлігі — жастарды некеге дайындау және ажырасудың алдын алу. Статистика көрсеткендей, соңғы үш жылда Түркістан облысында неке бұзу деңгейі 20%-ға төмендеген. Мұны мамандар рухани тәрбие мен ақпараттық қолдаудың артуымен байланыстырады.

Мұндай орталықтар әсіресе ауылдық жерлерде тиімді нәтиже беріп отыр. Созақ, Кентау, Ордабасы, Түлкібас аудандарында “Жан жылуы”, “Отбасы кеңесі”, “Мейірім үйі” сияқты жобалар іске қосылған.

Дәстүр мен замана үндестігі

Түркістан облысының басты ерекшелігі — ұлттық салтты заман талабына сай үйлестіру.

Мысалы, өңірдегі мектептерде «Отбасы және қоғам», «Ұлттық тәрбие негіздері» атты арнайы факультатив сабақтары енгізілген. Бұл пәндерде балалар ата-анаға құрмет, бауырмалдық, жауапкершілік туралы үйренеді.

Оқушылардың қатысуымен жыл сайын «Менің отбасым – менің мақтанышым» атты шығармашылық байқау өткізіледі. Былтырғы жылы байқауға 30 мыңнан астам бала қатысып, өз отбасыларының тарихын баяндаған.

2024 жылы Түркістан қаласында алғаш рет «Отбасы құндылықтары апталығы» өтті. Бұл шара аясында облыстың барлық ауданынан келген 400-ге жуық делегат — педагог, дәрігер, имам, жас ерікті және аналар кеңесінің мүшелері қатысып, тәжірибе алмасты.

Апталық барысында:

«Отбасы мен мектеп ынтымақтастығы» атты конференция,

«Жастар және жауапкершілік» форумы,

«Ұрпақтар сабақтастығы» көрмесі өтті.

Апталықтың қорытындысы ретінде «Түркістан отбасы хартиясы» қабылданып, онда 10 негізгі қағида бекітілді. Оның ішінде ең бастысы — «Отбасы – рухани қауіпсіздіктің кепілі» деген тұжырым болды.

«Бақытты отбасы – бақытты қоғам» жобасы

2024 жылы Түркістан облысында «Бақытты отбасы – бақытты қоғам» жобасы іске қосылды. Бағдарламаның мақсаты – көпбалалы және әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларға көмек көрсету, балаларға сапалы білім мен мәдени даму мүмкіндігін арттыру.

Жоба аясында:

15 мыңнан астам отбасыға азық-түлік пен мектеп формасы жеткізілді,

5 мыңға жуық бала спорттық және шығармашылық үйірмелерге тартылды,

20 ауылда «Отбасы кеңесі» орталықтары құрылды.

«Аналар мен әкелер клубы»

Облыстың барлық ауданында «Аналар мен әкелер клубы» жұмыс істейді. Бұл ұйымдар жастар мен жас отбасыларға отбасылық өмірдің қиындықтары мен қуанышын көрсетуге бағытталған.

Мысалы, Түлкібас ауданындағы клуб:

Аптасына бір рет ашық пікірталас өткізеді,

Психологтар мен педагогтар қатысып, ерлі-зайыптыларға кеңес береді,

Арнайы семинарлар арқылы бала тәрбиесінің заманауи әдістерін насихаттайды.

Ұлттық және мәдени шаралар

Түркістан облысында отбасы құндылығын насихаттауға арналған мәдени іс-шаралар да белсенді түрде өткізіледі:

«Отбасылық театр кеші» – ауыл тұрғындары өз өмірінен сахналық қойылымдар көрсетеді,

«Менің отбасым – менің мақтанышым» – балалар мен ата-аналар шығармашылық байқауы,

«Ұрпақ сабақтастығы» көрмесі – тарихи фотолар мен әулеттер тарихы.

Демографиялық және әлеуметтік өзгерістер

Статистика көрсеткендей, соңғы 5 жылда Түркістан облысында:

Жас отбасылар саны 12%-ға өскен,

Көпбалалы отбасылардың үлесі 30%-дан 35%-ға жеткен,

Неке бұзу деңгейі 15%-ға төмендеген.

Бұл оң өзгерістердің себебі – мемлекеттік бағдарламалар, қоғамдық ұйымдардың белсенділігі және рухани тәрбие.

Еріктілер және жастар бастамалары

2025 жылы Түркістан қаласында алғаш рет «Жас отбасы клубы» ашылды. Мұнда жастар:

Некеге дайындық сабақтарына қатысады,

Қарым-қатынас мәдениетін үйренеді,

Отбасы құндылығы туралы ақпараттық жобаларға араласады.