Түркістан облысындағы әйелдердің қоғамдағы рөлі: әлеует пен серпіліс

Әлеуметтік белсенділік: комиссия мен форумдар арқылы қолдау

Түркістан облысы әкімдігі жанындағы әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссия белсенді жұмыс істеп жатыр. 2023 жылы өткен отырыс бойынша, 84 000 адамды жұмыспен қамтуға тарту жоспарланған жобада 97 686 адам қамтылып, оның 51,6%-ы — әйелдер екені белгілі болды. Сонымен қатар, тұрақты жұмысқа жіберілгендердің ішінде 15 664 әйел, уақытша жұмысқа — 18 923 әйел болған  .

Әйелдер істеріне арналған түрлі шараларда комиссия жұмысының тиімділігін арттыру, билік пен азаматтық қоғам арасындағы байланысты нығайту сияқты мақсаттар қойылды  . 2025 жылғы кездесуде (13 тамызға қараған күн) гендерлік теңдік, ана мен бала құқығын қорғау, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу сияқты мәселелер басқаруға алынды  .

Сонымен қатар, 2025 жылы «Әйелдердің ел дамуындағы рөлі» атты форум өтті. Онда ауылдағы әйелдер, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар, көпбалалы аналар мен кәсіпкерлер секілді әртүрлі топтар қатысып, әйелдердің қоғамдық іс-шараларға белсенді араласуы мен өзекті шешімдерге талдау жасалды  .

Кәсіпкерлік: іскерлік пен экономикалық тәуелсіздік

Түркістанда әйел кәсіпкерлерге қолдау көрсетілді. Отбасында зорлық көрген әйелдерге арналған үш дағдарыс орталығы салынып, оларда психологиялық көмек пен бизнес негіздерін меңгерту бағдарламалары, мысалы «Ісмер ана», іске қосылды  .

Қазір облыста 145 000-нан астам кәсіпкер, оның ішінде 45 000 әйел шағын және орта бизнеске жетекшілік етеді. Бұл — әйелдердің экономикадағы орнының нақты көрінісі  . Сонымен қатар, әйел кәсіпкерлердің бизнес-жоспарлары мен қолдауға алынған жобалары да белсенділік танытуда  .

Арнайы «Іскер әйелдер кеңесінің» форумы барысында ауылдағы кәсіпті дамыту, қаржыландыру деңгейі, мектепке дейінгі мекемелердің лицензиялануы сияқты мәселелер талқыланды. Ал әйелдердің әртүрлі бизнес салаларында (ауыл шаруашылығы, тамақ, қолөнер) сәтті әрекет етіп жатқаны облыстың кәсіпкерлік дамуына зор үлес қосуда.

Кейбір халықаралық ынтымақтастық жобалары да қолға алынды. Мысалы, Түркияның Bikoop әйелдер кооперативі мен KAISDER қауымдастығымен бірге әйелдер арасында пилоттық кооперативтер құру, ауылдағы кәсіпкерлікке қолдау көрсету жобасы талқыланды .

Қоғамдық-мәдени сала: дәстүр мен заманауилық

Түркістан облысында дәстүрлі рөлдер қорғаулы болса да, өзгерістер байқалуда. Әйелдер білім, медицина және кәсіпкерлікте белсенділік танытса, саясаттағы өкілділігі де артып келеді. Мәслихат депутаттарының ішінде әйелдердің пропорциясы өсуде — 45 депутаттың 9-ы әйел, ал жалпы депутаттардың қалыңдығы — әйелдер  .

Сондай-ақ, облыста «Қамқорлық жанұя» орталықтары мен әйелдердің саяси көшбасшылық тәжірибесін қолдайтын шаралар ұйымдастырылып отыр  .

Дәстүр мен гендерлік саясат: өзгеріс жолында

Облыста дәстүр мен заманауи үрдістер тоғысып, гендерлік саясат қалыптасуда. Әйелді «ана», «отбасылық құндылықтың негізі» ретінде қарастыру — мәдени үлгі болса, енді қазіргі қоғамда әйел кәсіпкер, көшбасшы, саясаткер ретінде де кеңінен танылуда  . Жастар арасында гендерлік теңдігі қолдау табуда, ал ауылдық жерлерде де бұл өзгерістер әлі жүруде  .

Қорытынды: әлеуеттің артуы мен болашақ

Қорыта келе, Түркістан облысындағы әйелдердің қоғамдағы рөлі — бұл ел дамуына тікелей ықпал ететін жаңа динамика. Олар:

Еңбек нарығында — белсенді жұмыспен қамтылып,

Кәсіпкерлікке — жетекшілік етуде,

Саясатта — депутаттар мен қоғамдық басымдықты кеңейтіп,

Қоғамда — гендерлік теңдікке негіз қалауда.

Өкініш емес — даму: әйелдердің демографиялық үлесі мен белсенділігі

Облыс халқының шамамен 49,3%-ы — әйелдер. Бұл — әйелдердің қоғамдағы рөлінің қаншалықты құнды екенін көрсететін маңызды көрсеткіш  .

Бұл деректер әйелдердің демографиялық ғана емес, қоғамдық өмірде де белсенділік танытатынын көрсетеді.

Экономикадағы әйелдер: кәсіпкерліктің қозғаушы күші

Облыстағы шағын және орта бизнестің 32%-ын әйелдер басқарады — яғни әр үшінші кәсіпкер — нәзік жандылар  .

«Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту орталығында» 2000-нан астам әйел тіркеліп, өз жобаларын іске асыруда  .

Ісмер ана жобасы аясында ауылдағы аналар қолөнер, тағам өндірісі секілді кәсіп түрлеріне үйретіліп, алғашқы мемлекет қолдауын алу мүмкіндігіне ие болды  .

Қосымша деректер арқылы:

Облыстағы шағын және орта кәсіпкерлік нарығындағы аналар үлесі жоғары: жалпы кәсіпкерлік субъектісінің 32%-ы әйелдерге тиесілі, бұл аймақтық экономика үшін маңызды қозғаушы күш  .

Тағы бір қызық дерек: әйелдер басқаратын кәсіпкерлік саны — 62 000-ға және олардың үлесі — 43%-ға дейін жеткен  .

Іскер әйелдер форумдары мен оқыту бағдарламалары белсенді түрде өткізіліп, «Бастау Бизнес» сияқты жобаларда 2700 әйел оқуды аяқтап, 600-ден астамы гранттар мен несиелерге ие болған  .

Саяси арена мен қоғамдық белсенділік

Облыс мекемелері мен мәслихаттарында әйелдердің белсенділігі артып келеді: 320 депутаттың 75-і — әйел, ал облыстық мәслихаттағы 45 депутаттың 9-ы — әйелдер  .

Комиссиялар мен форумдарда әйелдердің қоғамдық рөлі, гендерлік теңдік, аналардың қолдау мәселелері белсенді талқыланып келеді.

Әлеуметтік қолдау мен даму бағдарламалары

Форумдар мен жобалар арқылы аналар мен әйелдердің қаржылық сауаттылығы, кәсіби іскерлігі қолдау табуда. Мысалы, «Әйелдердің ел дамуындағы рөлі» форумы жоғары деңгейде өткізіліп, саладағы әйелдердің көшбасшылық әлеуеті талқыланды  .

Сонымен қатар, аймақтық орталықтар мен қоғамдық бірлестіктер әйелдердің өзін-өзі дамытуына, қоғамдық белсенділікке тартылуына ерекше назар аударуда.

Түркістан облысындағы әйелдер қоғамның маңызды қозғаушы күші болып тұр. Олар экономикада кәсіпкерлік, саясатта саяси өкілдік, қоғамдық өмірде белсенділік танытумен бірге, өз құзыреттерін үнемі арттыру үстінде. Осы белсенділік өңір дамуына жаңа мүмкіндіктер беруде.

Келешекте әйелдердің әлеуеті жеткілікті дәрежеде ашылуына қолдау көрсету — бұл мемлекет саясатының, қоғам мен әрбір отбасы үшін стратегиялық бағыт.