Түркістан облысының демографиялық саясаты: даму бағыттары мен жаңа бастамалар

Соңғы жылдары Түркістан облысында мемлекеттік бағдарламалар мен жергілікті бастамалар үйлесім тауып, өңірдегі демографиялық жағдайды тұрақтандыруға, халықтың тұрмыс сапасын жақсартуға бағытталған нақты шаралар жүзеге асырылып келеді.

Халық санының өсу үрдісі

Ресми деректерге сәйкес, 2024 жылдың соңына қарай Түркістан облысының халқы 2,1 миллион адамнан асты. Бұл – республикадағы ең үлкен демографиялық көрсеткіштердің бірі. Жыл сайын өңірде орта есеппен 50–60 мыңға жуық сәби дүниеге келеді.

Туу көрсеткіші бойынша Түркістан облысы тұрақты түрде бірінші үштікте қалып отыр. 2023 жылы облыстағы жалпы туу коэффициенті 1000 адамға шаққанда 29,8-ді құрады. Бұл Қазақстанның орташа көрсеткішінен әлдеқайда жоғары.

Ана мен балаға қолдау шаралары

Облыстағы демографиялық саясаттың басты басымдығы – аналар мен балалардың денсаулығын қорғау.

2024 жылы Түркістан қаласында Жаңа перинаталдық орталық пайдалануға берілді. Ол жылына 5 мыңға жуық босануды қабылдауға мүмкіндік береді.

Шымкент, Кентау және Сарыағаш қалаларында «Ана мен бала» орталықтары қайта жабдықталып, заманауи медициналық техникамен толықтырылды.

Ауылдық амбулаториялар саны артты: шалғай ауылдардағы жүкті әйелдер мен жас аналарға алғашқы медициналық көмек көрсету жүйесі жетілдірілді.

2025 жылдан бастап облыста «Ана денсаулығы – ұлт денсаулығы» бағдарламасы жүзеге аса бастайды. Ол босануға дейінгі бақылау сапасын арттыруды, жас аналарға психологиялық көмек көрсетуді көздейді.

Әлеуметтік қолдау бойынша:

2024 жылы Түркістан облысында 350 мыңнан астам отбасы балалы болуына байланысты мемлекеттік жәрдемақы алды.

Көпбалалы аналарға тұрғын үй сертификаттары бөлініп, баспанаға қолжетімділік артты.

«Кәсіпкер ана» жобасы арқылы 800-ден астам әйел грант алып, өз кәсібін ашты.

Жастар мен отбасы саясаты

Облыстағы демографиялық өсімнің маңызды факторларының бірі – жастардың белсенділігі. Халықтың 35 пайыздан астамы – 29 жасқа дейінгі азаматтар.

2024 жылы облыста «Жастарға арналған тұрғын үй» бағдарламасы аясында 1200 жас отбасы жеңілдетілген шартпен баспанаға қол жеткізді.

Түркістан қаласында Жастар ресурстық орталығы ашылып, жастарға кәсіби бағдар беру, отбасылық құндылықтарды дәріптеу, мәдени және спорттық шараларды өткізу ісі күшейтілді.

2025 жылы іске қосылатын «Жас отбасы» аймақтық бағдарламасы жас шаңырақ иелерін тұрғын үй, жұмыс және балабақшамен қамтамасыз етуге бағытталған.

Көші-қонды реттеу және ауыл халқын қолдау

Демографиялық саясатта ішкі және сыртқы көші-қонды реттеу маңызды орын алады. Түркістан облысында халық санының артуымен қатар урбанизация қарқыны да жоғары.

2023–2024 жылдары «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында 400-ден астам әлеуметтік нысан салынды немесе жаңартылды. Бұл ауылда тұрақтап қалу үшін қолайлы жағдай жасайды.

Еңбек күші артық өңірлерден солтүстік облыстарға көші-қон саясаты аясында 500-ден астам отбасы қоныс аударды. Дегенмен, облыс тұрғындарының басым бөлігі туған жерінде қалып, ауыл шаруашылығымен айналысуда.

Шағын несие беру бағдарламасы арқылы ауылдық жерлердегі 2000-нан астам отбасы өз кәсібін ашты. Бұл көші-қонның төмендеуіне әсер етуде.

Мәдени-рухани саясат және отбасы құндылықтары

Түркістан облысы – тарихи әрі мәдени тұрғыдан ерекше өңір. Мұнда отбасы институты мен дәстүрлі құндылықтар демографиялық саясатпен тығыз байланысты.

2024 жылы Түркістанда «Анаға тағзым» рухани-мәдени орталығы ашылды. Ол қыз балаларды ұлттық тәрбиеге баулуға, аналарды қолдауға бағытталған.

Облыстық әкімдік бастамасымен «Отбасы – қоғам тірегі» жобасы іске қосылып, онда жас жұбайларға, көпбалалы отбасыларға арналған семинарлар ұйымдастырылды.

«Әжелер алқасы» және «Аналар кеңесі» қоғамдық ұйымдары қайта белсенді жұмысын бастады.

2024–2025 жылдардағы жаңа бастамалар

Түркістан облыстық перинаталдық картасы жасалды. Ол халықтың табиғи өсімін нақты бақылауға мүмкіндік береді.

2025 жылы облыстық демографиялық орталық құрылады. Ол халық санының өсімін талдап, ғылыми негізделген ұсыныстар әзірлейді.

Цифрландыру жобасы арқылы әрбір жаңа туған сәби туралы мәлімет электронды жүйеге енгізіліп, әлеуметтік жәрдемақылар автоматты түрде рәсімделе бастайды.

Ұзақ мерзімді болжамдар

Сарапшылардың болжамынша, Түркістан облысының халқы 2030 жылға қарай 2,5 миллион адамға жетеді. Бұл – еңбек ресурстарының артуына, өңірлік экономиканың дамуына зор мүмкіндік береді.

Ұзақ мерзімді демографиялық саясат мына бағыттарға басымдық береді:

Ана мен баланы қорғауды жалғастыру;

Жастарды еңбекпен қамту;

Урбанизацияны тиімді басқару;

Ауылдық аймақтарда қолайлы өмір сүру жағдайын жасау;

Отбасы құндылықтарын дәріптеу.

Түркістан облысындағы демографиялық саясат – мемлекеттік қолдау мен жергілікті бастамалардың үйлесімділігінің айқын көрінісі. Халық санының өсуімен қатар, өмір сапасын арттыруға бағытталған бағдарламалар жүзеге асуда. Ана мен балаға қамқорлық, жастарды қолдау, көші-қонды реттеу, ауылдағы әлеуметтік жағдайды жақсарту – барлығы өңірдің тұрақты дамуына және елдің демографиялық қауіпсіздігін нығайтуға қызмет етеді.